<p>Rzetelne materiały i informacje o tym, jak weryfikować treści zamieszczane w internecie w okresie przedwyborczym, o szeroko pojętej dezinformacji oraz bezpiecznych wyborach.</p>


Baza wiedzy wyborczej

<p><strong>Eurowybory zbliżają się wielkimi krokami. Kampania wyborcza trwa, a kandydaci walczą o uwagę i poparcie obywateli. W natłoku informacji na temat polityków i ich wyborczych obietnic, postawmy na wiarygodne źródła wiedzy.  </strong></p>
<p>W wyborach w Polsce startuje 1020 osób:  476 kobiet (47 proc.) i 544 mężczyzn (53 proc.). Na jeden mandat do europarlamentu przypada w naszym kraju 19 kandydatów. Listy wystawiło łącznie 11 komitetów. Każda i każdy z nich w czasie kampanii próbuje przekonać do siebie jak najwięcej wyborców. Jak odnaleźć się w natłoku wiadomości dotyczących ich kompetencji, poglądów i programów politycznych? Gdzie szukać wiarygodnych informacji, by 9 czerwca zagłosować świadomie i odpowiedzialnie? Podpowiadamy. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Programy wyborcze na oficjalnych stronach</h2>
<p>Aby dowiedzieć się jakie priorytety mają poszczególne partie i ich politycy, jakie mają cele i plany, a także jak zamierzają realizować je w Parlamencie Europejskim, warto zapoznać się z ich programami wyborczymi. Zwykle można je znaleźć na stronach internetowych partii, drukowanych materiałach wyborczych kandydatów czy we wpisach na oficjalnych profilach w mediach społecznościowych. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Debaty i wystąpienia publiczne</h2>
<p>Dobrym źródłem wiedzy na temat poglądów poszczególnych kandydatów są debaty polityczne, wywiady i wszelkie wystąpienia publiczne. Warto zwrócić w nich uwagę na to czy opinie i priorytety poszczególnych kandydatów są zgodne z naszymi, a także na prezentowaną znajomość zagadnień europejskich, czy logiczność argumentacji przedstawianych rozwiązań. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Wcześniejsze działania w PE</h2>
<p>Jeśli kandydat zasiadał już w Parlamencie Europejskim, na oficjalnej stronie PE można sprawdzić jego wcześniejsze działania parlamentarne. Można też znaleźć informacje na temat tego, jak dany polityk głosował w poszczególnych sprawach &#8211; parlament Europejski publikuje pełne wyniki głosowań z posiedzeń plenarnych. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Bezpośredni kontakt</h2>
<p>Niektórzy kandydaci organizują spotkania z wyborcami. Można wówczas posłuchać ich na żywo, a czasem także zadawać im pytania. Takie spotkania mogą być dobrą okazją do bliższego poznania osób, na które zamierzamy oddać głos.  <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p>Wielu kandydatów jest też aktywnych w mediach społecznościowych. Zdarza się, że odpowiadają na komentarze zamieszczane pod ich wpisami, więc i tutaj można wejść z nimi w bezpośrednią interakcję. Najpierw należy jednak upewnić się, że mamy do czynienia z prawdziwym profilem danego kandydata. Jeśli ma zaledwie kilka wpisów, publikowane na nim posty mają emocjonalny i sensacyjny wydźwięk, a styl komunikacji różni się od tego, co dana osoba zwykle prezentuje – powinniśmy zachować ostrożność, ponieważ profil może być fałszywy. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Narzędzia online</h2>
<p>W sieci można znaleźć narzędzia, które umożliwiają porównanie swoich poglądów z programami poszczególnych komitetów wyborczych. Mogą one dostarczyć dodatkowej perspektywy i pomóc w dokonaniu świadomego wyboru. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p>Narzędziem tego rodzaju jest <a href="https://latarnikwyborczy.pl/" target="_blank" rel="noopener">Latarnik Wyborczy</a> stworzony przez Centrum Edukacji Obywatelskiej. Zawiera ankietę prezentującą 25 stwierdzeń dotyczących kwestii politycznych, społecznych i ekonomicznych, na które wpływ ma Parlament Europejski. Latarnik porównuje nasze odpowiedzi z odpowiedziami komitetów wyborczych i oblicza procentową zgodność. Jest darmowym narzędziem.<span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p>Źródła: <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p><a href="https://europapnews.pap.pl/o-jeden-mandat-do-europarlamentu-ubiega-sie-w-polsce-19-kandydatow">https://europapnews.pap.pl/o-jeden-mandat-do-europarlamentu-ubiega-sie-w-polsce-19-kandydatow</a> <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p><a href="https://latarnikwyborczy.pl/">https://latarnikwyborczy.pl/</a> <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>


<p>W natłoku informacji na temat polityków i ich wyborczych obietnic, wybierajmy wiarygodne źródła wiedzy.</p>


Gdzie szukać informacji o kandydatach do Parlamentu Europejskiego? Postaw na wiarygodne źródła  

<p>Rewolucja cyfrowa i dostęp do dużej ilości danych niewątpliwie zmieniły środowisko, w którym żyjemy, a nowe media &#8211; umożliwiły bycie w łączności w sposób właściwie nieograniczony. Infosfera jest też miejscem, w którym manipulacja informacją stała się powszechnym zjawiskiem. Rozpoznawanie tego rodzaju treści w sieci jest procesem ciągłego uczenia się i doskonalenia umiejętności krytycznego myślenia. Ważne jest więc, by umieć dostrzec różne techniki manipulacyjne, weryfikować informacje oraz porównywać je w różnych źródłach przed podjęciem decyzji lub podzieleniem się treściami.</p>
<h3>Filtry bańki informacyjnej</h3>
<p>Algorytmy serwisów społecznościowych często personalizują wyświetlane nam informacje, prezentując nam treści zgodne z naszymi upodobaniami i poglądami. Dotyczy to zarówno przekazów marketingowych, które mają nakłonić nas do zakupu danego produktu lub skorzystania z usługi, jak i informacji istotnych społecznie. Może to również prowadzić, co szczególnie niebezpieczne, do utrwalania określonych zachowań bądź przekonań.</p>
<h4>By ograniczyć wpływ tego zjawiska, warto:</h4>
<p>&#8211; świadomie poszukiwać wiadomości spoza własnej bańki informacyjnej;</p>
<p>&#8211; być otwartym na różnorodne opinie, np. obserwować konta lub media prezentujące poglądy, z którymi się nie utożsamiamy.</p>
<p>Czerpanie informacji z różnych źródeł pomaga nie tylko poszerzyć nasze horyzonty, lecz także lepiej zrozumieć odmienne postawy społeczne.</p>
<h3>Kampanie dezinformacyjne</h3>
<p>Niektóre manipulacje w sieci nie są dziełem pojedynczych osób, ale stanowią zorganizowane kampanie dezinformacyjne, które mają na celu wpływanie na opinię publiczną lub osiągnięcie konkretnych celów politycznych lub społecznych. Ich częścią mogą być również fake newsy, czyli przekazy zawierające zmanipulowane fakty, których celem jest wywołanie jak największego zainteresowania tematem. Takie kampanie mogą być prowadzone przez fałszywe konta społecznościowe, boty lub trolle.</p>
<h3>Dezinformacja w czasie wyborów</h3>
<p>W kontekście wyborów warto szczególnie pamiętać o zjawisku dezinformacji politycznej. Może ona obejmować:</p>
<p>&#8211; fałszywe informacje o kandydatach;</p>
<p>&#8211; fałszywe oskarżenia lub insynuacje, które mają na celu zniechęcenie wyborców do danego kandydata lub partii politycznej.</p>
<h4>Podczas kampanii wyborczej tego typu manipulacje – co pokazują przykłady z różnych innych krajów – z pewnością będą się nasilać. Co zrobić, by im nie ulec?</h4>
<ol>
<li><strong>Sprawdź, czy informacje są potwierdzone przez inne źródła</strong> – aby upewnić się, że są zgodne i rzetelne.</li>
<li><strong>Zwróć uwagę na datę publikacji wpisu lub artykułu</strong> – niektóre materiały mogą być już nieaktualne.</li>
<li><strong>Zweryfikuj, czy przekaz zawiera fakty, czy tylko opinie.</strong></li>
<li><strong>Zastanów się, czy źródło prezentuje tylko jednostronne informacje</strong> – brak różnorodności perspektyw może prowadzić do błędnej interpretacji.</li>
<li><strong>Upewnij się, że źródło prezentuje dowody na swoje twierdzenia</strong> – informacje powinny być oparte na faktach i badaniach, a nie na spekulacjach lub przypuszczeniach.</li>
</ol>
<h3>Manipulacja kontekstem</h3>
<p>Polega na prezentowaniu informacji w taki sposób, który zmienia ich znaczenie lub wprowadza nas w błąd. Manipulatorzy często wybierają fragmenty informacji, które pasują do ich narracji, pomijając istotne fakty.</p>
<h4>Jak rozpoznać manipulację kontekstem?</h4>
<p>&#8211; Sprawdź, czy informacja pochodzi z wiarygodnego źródła;</p>
<p>&#8211; Zwróć uwagę na datę publikacji. Manipulatorzy często sięgają po wiadomości sprzed lat, by uwiarygodnić przekaz propagowany w danym momencie.</p>
<p>&#8211; Spróbuj znaleźć pełną treść, jeśli przekaz zawiera tylko cytat lub fragment wideo.</p>
<p>Również jeśli informacja jest jednostronna i nie uwzględnia innych punktów widzenia, powinna wzbudzić naszą czujność.</p>
<h3>Manipulacja przy materiałach foto/wideo</h3>
<p>W erze cyfrowej łatwo jest manipulować obrazami i nagraniami w celu wprowadzenia nas w błąd, zwłaszcza wykorzystując do tego sztuczną inteligencję. Powszechne dziś w sieci deep fake’i mogą sprawić, że coś wydaje się prawdziwe, podczas gdy w rzeczywistości jest to poddany obróbce materiał.</p>
<p>Deep fakes – filmy, w których obraz i dźwięk zostały zmienione za pomocą narzędzi sztucznej inteligencji najczęściej w taki sposób, że pokazane w nich osoby wypowiadają słowa, których nigdy nie powiedziały, lub robią rzeczy, których nigdy nie zrobiły.</p>
<h4>Jak rozpoznawać deep fake’i?</h4>
<ol>
<li><strong> Zwróć uwagę na jakość wideo. </strong>Weryfikację warto zacząć od pobrania obrazu w wysokiej rozdzielczości. Często dopiero wtedy można zauważyć nieregularności lub widoczne piksele, które mają uniemożliwić odbiorcom zauważenie istotnych szczegółów.</li>
<li><strong>Uważnie wsłuchaj się w nagranie dźwiękowe.</strong> Audio pełne zakłóceń, szumów czy wtrąceń również może być wskazówką, że mamy do czynienia z materiałem zmanipulowanym.</li>
<li><strong>Przyjrzyj się szczegółom</strong>. Jeśli w materiale występują osoby, sprawdź, czy np. głowa jest ułożona naturalnie w stosunku do całego ciała lub czy jej odbicie jest widoczne w szklanym stole, przy którym siedzi. Zdemaskować deep fake&#8217;a może także nienaturalne mruganie (przez to, że większość technologii bazuje na obrazach z otwartymi oczami, mruganie na deep fake&#8217;u może być np. zbyt częste).</li>
<li><strong>Połączenie dźwięku i obrazu.</strong> Zwróć uwagę, czy ruch ust jest zbieżny z dźwiękiem. Jeśli występują w tej sferze jakieś opóźnienia, bardzo możliwe, że ścieżka dźwiękowa i wizualna zostały ze sobą sztucznie połączone.</li>
<li><strong>Oceń montaż.</strong> Nieprawidłowości między obrazami, takie jak: przeskakujące klatki, zmieniający się kolor lub różne kąty padania światła, również mogą wskazywać na to, że wideo to deep fake.</li>
</ol>
<p>Często taka analiza może być pracochłonna, można więc wtedy skorzystać ze stron organizacji fact-checkingowych, którym można zgłosić budzący nasze wątpliwości materiał.</p>
<h3>Manipulacja danymi</h3>
<p>Polega na wybiórczym przedstawianiu, przekształcaniu lub interpretowaniu danych w celu osiągnięcia pożądanych rezultatów. Autorzy publikacji mogą celowo prezentować tylko liczby, które potwierdzają ich tezy, a pomijać te, które im przeczą.</p>
<p>Jak rozpoznać manipulację danymi? Warto sprawdzać ich źródła, analizować metody zbierania i przetwarzania informacji oraz porównywać wyniki z innymi publikacjami.</p>
<h4>O tego rodzaju manipulacji mogą świadczyć:</h4>
<p>&#8211; Dobieranie danych pod tezę,</p>
<p>&#8211; Niereprezentatywne próby badawcze,</p>
<p>&#8211; Stronnicza wizualizacja wyników.</p>
<h3>Przedstawianie opinii jako faktów</h3>
<p>Manipulatorzy często przedstawiają własne opinie jako fakty w celu przekonania innych do swojego punktu widzenia. Z tego powodu unikają konkretów i danych, a swoje twierdzenia opierają na emocjach, opinii lub ogólnikach. Brak potwierdzenia tych przekazów w oficjalnych źródłach powinien wzbudzić naszą czujność. Pamiętajmy, że fakty są niepodważalne, ale opinie na ich temat mogą być subiektywne i nieprawdziwe.</p>
<h3>Podszywanie się pod zaufane instytucje lub osoby</h3>
<p>Podszywanie się pod znane osoby, celebrytów lub instytucje, aby zdobyć zaufanie i wpływ na nasze przekonania, jest częstą techniką manipulacji. Aby się przed nią uchronić, warto sprawdzać oficjalne strony, profile w mediach społecznościowych i weryfikować autentyczność informacji. Należy także zwracać uwagę na szczegóły, którymi mogą różnić się strony czy profile oficjalne od tych, które jedynie za takie się podają.</p>
<h3>Nadmierne wykorzystywanie emocji</h3>
<p>Emocje, takie jak strach, gniew czy radość, mogą być wykorzystywane przeciwko nam, by skłonić nas do reakcji lub podjęcia określonych działań. Autorzy zmanipulowanych przekazów często stymulują nasze emocje, zarówno działając długofalowo i stopniowo, jak i gwałtownie &#8211; jednym wpisem potrafią wzbudzić w nas złość, euforię lub oburzenie. Wszystko to, by osiągnąć własne cele. Przed podjęciem jakichkolwiek działań, warto zachować dystans, nie działać w pośpiechu, analizować informacje i dać sobie dłuższą chwilę na refleksję. Czemu jakiś przekaz aż tak mną wstrząsnął?</p>
<h3>Podsumowanie</h3>
<p>Rozpoznanie manipulacji w sieci wymaga uważności, krytycznego myślenia i zdolności do analizy informacji. Korzystanie z różnych źródeł, sprawdzanie faktów, szukanie informacji w zaufanych mediach i zachowanie zdrowego sceptycyzmu pomaga nam uniknąć manipulacji i podejmować bardziej świadome decyzje w świecie online. Pamiętajmy, że jako użytkownicy internetu mamy również odpowiedzialność dzielenia się rzetelnymi i sprawdzonymi informacjami, aby przeciwdziałać manipulacji i dezinformacji w sieci.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>Źródła:</p>
<ol>
<li>Grycuk A., <em>Fake newsy, trolle, boty i cyborgi w mediach społecznościowych</em>. [w:] Analizy BAS [on-line]. Biuro Analiz Sejmowych, 2021. <a href="https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20152.pdf" target="_blank" rel="noopener">https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20152.pdf</a> [dostęp: 07.07.2023 r.]</li>
<li>Kalsnes B., <em>Fake News</em>. [w:] Oxford Research Encyclopedia of Communication [on-line]. 2018. [dostęp: 30.06.2023 r].</li>
<li>Nowak J. S.,<em> Społeczeństwo informacyjne – geneza i definicje</em>, [w:] <em>Społeczeństwo informacyjne. Krok naprzód, dwa kroki wstecz</em>, red. P. Sienkiewicz, J. S. Nowak, Polskie Towarzystwo Informatyczne – Oddział Górnośląski, Katowice. (<a href="http://delibra.bg.polsl.pl/Content/24702/BCPS_28204_2008_Spoleczenstwo-inform.pdf" target="_blank" rel="noopener">http://delibra.bg.polsl.pl/Content/24702/BCPS_28204_2008_Spoleczenstwo-inform.pdf</a>, dostęp: 30.06.2023 r.</li>
</ol>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>


<p>Skuteczne sposoby na weryfikowanie dezinformacji, fake newsów i deep fake&#8217;ów.</p>


Jak rozpoznać manipulację w sieci?

<h2>Prawo do tajności głosowania jest fundamentalnym prawem wyborców</h2>
<p>Oznacza to, że nasz wybór jest sprawą indywidualną i jeśli nie chcemy, nie musimy się nim dzielić. Ponadto nie istnieją okoliczności, podczas których jakakolwiek osoba postronna mogłaby wbrew naszej woli dowiedzieć się, na kogo oddajemy nasz głos. To prawo gwarantuje nam m.in. artykuł 96. Konstytucji RP. Jego realizację zapewnia się m.in. przez to, że . Każdy wyborca samodzielnie wkłada wypełnioną kartę do urny, co eliminuje ryzyko ingerencji w jej zawartość. Zgodnie z przepisami polskiego prawa urna musi być również zabezpieczona pieczęcią komisji wyborczej. W przypadku stwierdzenia naruszenia tajności wyborów przez okręgową komisję wyborczą, istnieje możliwość unieważnienia wyników wyborów w danym okręgu.</p>
<h2>Tożsamość wyborcy</h2>
<p><a href="https://www.pkw.gov.pl/uploaded_files/1691646268_kodeks-wyborczy-2023-sierpien-crw.pdf" target="_blank" rel="noopener">Kodeks wyborczy</a> jasno stanowi, że przed oddaniem głosu wyborca jest zobowiązany do potwierdzenia swojej tożsamości. W Polsce zazwyczaj odbywa się to poprzez okazanie dowodu osobistego lub innego dokumentu. Ma to na celu zapobieganie oszustwom i próbom podwójnego głosowania. Weryfikacja tożsamości wyborców może pomóc w zabezpieczeniu procesu wyborczego przed atakami zewnętrznymi, takimi jak próby ingerencji lub manipulacji w wyniki wyborów przez osoby lub organizacje nieuprawnione.</p>
<h2>Spis wyborców</h2>
<p>Każdy, kto ma prawa wyborcze, powinien być ujęty w spisie wyborców, który jest sporządzany przez urzędy gminne. Równolegle z okazaniem dokumentu potwierdzającego naszą tożsamość, członek komisji sprawdza, czy mamy prawa wyborcze. W ten sposób eliminuje się nie tylko ryzyko podwójnego głosowania, lecz także zmniejsza prawdopodobieństwo, że tylko osoby nieuprawnione do głosowania wezmą w nim udział. Przed wyborami warto więc sprawdzić, czy jesteśmy w odpowiednim spisie, aby uniknąć nieporozumień w dniu głosowania.</p>
<h2>Ochrona lokalu wyborczego</h2>
<p>Lokale wyborcze muszą być bezpieczne i zapewniać wyborcom możliwość swobodnego oddania głosu. Obecność nieuprawnionych osób w miejscu głosowania może naruszyć tajność i bezpieczeństwo wyborów. <a href="https://www.pkw.gov.pl/uploaded_files/1691646268_kodeks-wyborczy-2023-sierpien-crw.pdf" target="_blank" rel="noopener">Kodeks wyborczy</a> zabrania na przykład wchodzenia do lokalu osobom uzbrojonym, a także określa wyraźne procedury dla zapewnienia bezpieczeństwo procesu, gdy wskutek nadzwyczajnych wydarzeń głosowanie byłoby przejściowo uniemożliwione i musiałaby nastąpić przerwa.</p>
<p>Ostrzeżenie przed oszustwami. Jako wyborcy powinniśmy być świadomi, że osoby próbujące oszukiwać lub wpłynąć na wynik wyborów, są przestępcami. Najprostszymi, ale zarazem najbardziej skutecznymi krokami, które możemy podjąć, by zwiększyć bezpieczeństwo procesu głosowania, są: unikanie udzielania informacji osobom trzecim w związku z wyborem oraz zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości odpowiednim władzom. Pamiętajmy też, że podczas głosowania należy zachować szczególną ostrożność, aby nie popełnić błędu przy wypełnianiu karty wyborczej. Warto sprawdzić, czy właściwie zaznaczyliśmy nasz wybór na karcie do głosowania.</p>
<h2>Składanie skarg</h2>
<p>Jeśli uważamy, że doszło do naruszenia prawa wyborczego lub do nieprawidłowości w trakcie głosowania, powinniśmy niezwłocznie zgłosić skargę do odpowiednich władz wyborczych.</p>
<p>Przestrzeganie tych zasad zapewnia uczciwość i bezpieczeństwo procesu wyborczego oraz chroni prawa wyborców. Demokratyczne wybory to fundamentalna cecha państwa prawa, dlatego tak ważne jest, aby każdy obywatel mógł oddać swój głos w sposób bezpieczny i skuteczny.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="alignnone size-large wp-image-1877" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5-1024x557.png" alt="" width="750" height="408" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5-1024x557.png 1024w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5-300x163.png 300w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5-768x418.png 768w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5-1536x836.png 1536w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5-1568x854.png 1568w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/10/Baza_Wiedzy_5.png 1600w" sizes="(max-width: 750px) 100vw, 750px" /></p>
<p>&nbsp;</p>
<p>Źródła:</p>
<ol>
<li><a href="https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm" target="_blank" rel="noopener">https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm</a> [dostęp: 05.09.2023 r.]</li>
<li><a href="https://www.pkw.gov.pl/uploaded_files/1691646268_kodeks-wyborczy-2023-sierpien-crw.pdf" target="_blank" rel="noopener">https://www.pkw.gov.pl/uploaded_files/1691646268_kodeks-wyborczy-2023-sierpien-crw.pdf</a> [dostęp: 05.09.2023 r.]</li>
</ol>


<p>Bezpieczne głosowanie w wyborach jest kluczowym elementem procesu demokratycznego.</p>


Zasady bezpiecznego głosowania

<p>Okres kampanii wyborczych oraz samego głosowania często wiąże się z narażeniem obywateli na szum informacyjny z różnych kanałów komunikacji. Manipulacja treściami oraz rozpowszechnianie dezinformacyjnych przekazów są powszechnie stosowane przez różne grupy interesów. Ich celem jest wprowadzanie bądź pogłębianie podziałów politycznych, a także wywieranie wpływu na decyzje głosujących. Wiedza społeczeństwa w tym obszarze jest kluczowa dla zachowania integralności wyborów oraz podejmowania świadomych decyzji. Przed zbliżającą się II turą wyborów samorządowych przypominamy o tym, jak dezinformowano Polaków w czasie wyborów parlamentarnych 2023.</p>
<h4>Kampania SMS-owa dotycząca głosowania w referendum</h4>
<p>Tuż przed wyborami, 12 października 2023 roku w polskojęzycznej części mediów społecznościowych zaczęły pojawiać się informacje o kampaniach SMS-owych związanych ze zbliżającym się głosowaniem. Jedną z nich powiązano z próbą manipulacji wynikiem referendum przez ówczesny rząd. Wiadomości tekstowe dotyczyły kwestii referendalnych i tego, w jaki sposób głosować. W celu wywarcia wpływu na odbiorców podkreślono, że cztery oddane głosy na „NIE” w referendum powstrzymają napływ nielegalnych imigrantów. Komentujący doszukiwali się powiązań kampanii z władzą oraz wskazywali na niezgodne z prawem wywieranie wpływu na wyborców.</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="alignnone size-full wp-image-2019" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Niebezpiecznik.png" alt="" width="263" height="269" /></p>
<h6>Źródło: Niebezpiecznik.pl</h6>
<p>Taka forma agitacji politycznej zaskoczyła odbiorców, tym bardziej, że w Polsce nie mieliśmy z nią wcześniej do czynienia.</p>
<p><strong>Na co zatem należy zwracać uwagę? </strong>Istotny jest język prezentowanych treści oraz nadawca wiadomości. Jak można zauważyć w tym przypadku, pominięto polskie znaki, co jest pierwszą sugestią, że komunikat nie jest oficjalnym przekazem. Ponadto wiadomości były wysyłane od podejrzanych nadawców. Były podpisane między innymi jako: „Info”, nieznane numery telefonów lub ciągi przypadkowych znaków.</p>
<h4>Kampania SMS-owa dotycząca darmowych pogrzebów dla seniorów</h4>
<p>Druga kampania dotyczyła fałszywych SMS-ów o treści: „GlosujNaPiS!Przywrocilismy seniorom prawo do godnej starosci i zrobimy tez pogrzeby emerytow za darmo” [pisownia oryginalna – red.]</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="alignnone size-full wp-image-2020" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Obraz3_blur.png" alt="" width="287" height="219" /></p>
<p>Wiadomości zostały stworzone w taki sposób, by sprawiać wrażenie, że jest to element kampanii wyborczej Zjednoczonej Prawicy. Próba przynajmniej częściowo okazała się udana, gdyż część użytkowników mediów społecznościowych zaczęła łączyć otrzymane wiadomości właśnie z tym ugrupowaniem. Sugerowano również, że w ten sposób ówcześnie rządząca partii chce desperacko utrzymać się u władzy. Do niektórych wpisów dołączano także hasztag #TrumnaPlus, pod którym publikowano otrzymane przez użytkowników SMS-y.</p>
<p>Wiadomości z fałszywym przekazem otrzymywali abonenci sieci komórkowych Plus i Orange.</p>
<p><strong>Na co zatem należy zwracać uwagę?</strong> Warto spojrzeć na cechę charakterystyczną dla treści dezinformacyjnych, czyli brak polskich znaków oraz interpunkcji. Ponadto pogrzeby dla emerytów za darmo bardziej przypominają żart niż poważny postulat. Oczywiście nie było go w programie Prawa i Sprawiedliwości <a href="#_ftn1" name="_ftnref1"><strong>[1].</strong></a></p>
<h4>Ostrzeżenia o fałszywych wiadomościach</h4>
<p>Komunikat w sprawie wspomnianych kampanii SMS-owych opublikowało tego samego dnia (12 października 2024 roku) w swoich kanałach w mediach społecznościowych Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Ostrzegano w nim przed podszywającymi się pod komitety wyborcze fałszywymi SMS-ami oraz e-mailami, a także poinformowano, że do użytkowników telefonów wysłano oficjalny alert.</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="alignnone size-full wp-image-2021" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Obraz4.png" alt="" width="348" height="530" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Obraz4.png 348w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Obraz4-197x300.png 197w" sizes="(max-width: 348px) 100vw, 348px" /></p>
<p>Część internautów nie uwierzyła jednak w to stanowisko. W natłoku pojawiających się treści zwracano uwagę, że również wiadomości od RCB mogą być elementem fałszywej kampanii.</p>
<p><strong>Na co zatem należy zwracać uwagę?</strong> Kluczową kwestią podczas weryfikowania prawdziwości informacji jest sprawdzenie źródła jej pochodzenia.</p>
<h4>Na świecie</h4>
<p>Dezinformacyjne kampanie SMS-owe nie są jednak niczym nowym, a Polska nie jest tu wyjątkiem. Podobną akcję przeprowadzono chociażby w 2022 roku na terenie Stanów Zjednoczonych, w noc poprzedzającą głosowanie mieszkańców Kansas w stanowym referendum<a href="#_ftn1" name="_ftnref1"><strong>[2]</strong></a>. Wyborcy zobaczyli na swoich telefonach komunikat na temat sposobu głosowania. Seria SMS-ów fałszywie informowała ich, że głos oddany na „tak” zapewni ochronę dostępu do aborcji w ich stanie, podczas gdy w rzeczywistości dałoby to wynik odwrotny. Ostatecznie manipulacyjne wiadomości nie przełożyły się w żaden sposób na głosujących, jednak warto zwrócić uwagę, że taka technika dezinformacji wykorzystywana jest powszechnie.</p>
<h4>Co robić w przypadku zauważenia podejrzanych treści?</h4>
<p>Każdy z nas narażony jest na manipulacje i kontakt z fałszywymi informacjami. Pamiętajmy jednak, że możemy znacznie ograniczyć ich szkodliwe działanie. W serwisie www.bezpiecznewybory.pl znajduje się zakładka <a href="https://bezpiecznewybory.pl/zglos-incydent">Zgłoś incydent</a>. Poprzez odpowiedni formularz można przekazać tam treści dotyczące wyborów, które wzbudzają wątpliwości co do ich prawdziwości. Dotyczy to również szkodliwych kampanii SMS-owych, które obsługuje zespół CERT Polska. Podejrzane wiadomości tekstowe można bezpośrednio przekazywać na numer: 8080.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://t.co/b4Q7LVxfbG">https://t.co/b4Q7LVxfbG</a> [dostęp: 17.04.2024 r., godz. 11:00]</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[2]</a> <a href="https://www.nbcnews.com/tech/security/disinformation-text-message-problem-answers-rcna41997">https://www.nbcnews.com/tech/security/disinformation-text-message-problem-answers-rcna41997</a> [dostęp: 05.04.2024 r.]</p>
<p>&nbsp;</p>


<p>Przed zbliżającą się II turą wyborów samorządowych przypominamy o tym, jak dezinformowano Polaków w czasie wyborów parlamentarnych 2023.</p>


Kampanie SMS-owe podczas wyborów parlamentarnych 2023

<h4>Treści dezinformacyjne dotyczące udziału ukraińskich uchodźców w wyborach parlamentarnych 2023</h4>
<p>W okresie trwania kampanii oraz podczas wyborów do parlamentu w 2023 roku w polskojęzycznej części mediów społecznościowych odnotowano narrację o nielegalnym udziale Ukraińców. W jednym z wątków założono, że w komisjach wyborczych zasiadali bezprawnie Ukraińcy bez znajomości języka polskiego. Według autora analizowanego wpisu do takiej sytuacji miało dojść między innymi w Przemyślu.</p>
<p>Dodatkowo zaobserwowano wątek o udziale uchodźców z Ukrainy w październikowym głosowaniu. Według rozpowszechnianych treści mieliby oni dopuszczać się przekupstwa wyborczego, oddając głosy na partie obiecujące im największe korzyści socjalne.</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="size-full wp-image-2001 alignleft" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Ukr1.png" alt="" width="247" height="378" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Ukr1.png 247w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Ukr1-196x300.png 196w" sizes="(max-width: 247px) 100vw, 247px" /></p>
<h6>Obcokrajowcy bez znajomości języka polskiego w komisjach wyborczych?</h6>
<h4><strong>Sprawdziliśmy to</strong></h4>
<p><strong>Jeśli chodzi o wybory do Sejmu i Senatu, bierne prawo wyborcze (prawo wybierania) mają jedynie obywatele polscy. Określa to artykuł 10 Kodeksu wyborczego<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>. </strong><strong>Warto zaznaczyć, że członkowie komisji również muszą spełnić określone warunki, aby móc pełnić ten obowiązek. Jednym z podstawowych jest posiadanie obywatelstwa polskiego, do uzyskania którego niezbędna jest znajomość języka polskiego potwierdzona urzędowym dokumentem (wyjątki dotyczą niektórych sytuacji osób małoletnich)<a href="#_ftn1" name="_ftnref1"><sup>[2]</sup></a>.</strong></p>
<p><strong>Pełnoletni uchodźca wojenny może co prawda ubiegać się o polskie obywatelstwo, musi jednak przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie przez co najmniej dwa lata na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z nadanym mu w RP statusem uchodźcy. Osoby, które osiedliły się w Polsce po 24.02.2022 r., w czasie wyborów parlamentarnych nie spełniały jeszcze tego warunku, tym samym – nie miały możliwości uzyskania obywatelstwa, a więc także praw wyborczych.</strong></p>
<h4>Dezinformacja na temat Ukraińców a wybory samorządowe 2024</h4>
<p>W związku ze zbliżającymi się wyborami samorządowymi w polskojęzycznej części mediów społecznościowych zaobserwowano kolejne dezinformacyjne treści dotyczące Ukraińców. Tym razem propagowane są głównie tezy, przekonujące, że obywatele Ukrainy w różnych częściach Polski kandydują na lokalnych włodarzy. Zmanipulowane wpisy mają sprawiać wrażenie, że kontrolę nad Polską przejmują Ukraińcy, a my – jako obywatele – na to przyzwalamy.</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="size-full wp-image-2002 alignleft" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Ukr2.png" alt="" width="270" height="647" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Ukr2.png 270w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Ukr2-125x300.png 125w" sizes="(max-width: 270px) 100vw, 270px" /></p>
<h6>Obywatele Ukrainy kandydują w wyborach samorządowych?</h6>
<h4><strong>Sprawdziliśmy to</strong></h4>
<p><strong>W rzeczywistości kandydatka do Rady Miasta Częstochowy jest Polką<a href="#_ftn3" name="_ftnref1">[3]</a></strong><strong>, a jej obecne nazwisko jest wynikiem ślubu z Ukraińcem. Również żółto-niebieskie barwy nie mają związku z Ukrainą, lecz odnoszą się do symboliki Częstochowy. Na oba te aspekty zwracali zresztą uwagę sami użytkownicy portalu X.com, skąd pochodzi analizowany przykład.</strong></p>
<h4><img loading="lazy" decoding="async" class="alignnone size-full wp-image-2003" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Kontekst.png" alt="" width="292" height="162" /></h4>
<h6>Kontekst dodany przez użytkowników portalu X.com</h6>
<h4>Kodeks wyborczy</h4>
<p>Zgodnie z artykułem 11. § 1. Kodeksu  wyborczego<a href="#_ftn1" name="_ftnref1"><strong>[4] </strong></a>w wyborach samorządowych może startować osoba, która ma prawo wybierania tych organów. Kandydat starający się o urząd wójta musi być obywatelem polski, który ma czynne prawo wyborcze i najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat.<br />
Prawo głosowania w wyborach do rad gmin, powiatów oraz do sejmików wojewódzkich mają zaś obywatele Polski (niepozbawieni praw wyborczych), a także obywatele Unii Europejskiej oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończyli 18 lat.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1"><strong>[5]</strong></a></p>
<h4>Jaki jest cel takich zmanipulowanych przekazów?</h4>
<p>Tego typu publikacje należy rozpatrywać jako kontynuacje i ewolucje narracji antyukraińskich mogących wpływać na polaryzację społeczną w kontekście pomocy Ukrainie i jej obywatelom. Mogą także służyć jako podwaliny pod treści antysystemowe, wymierzone przeciwko działaczom lokalnym wspierającym uchodźców.<br />
Podejrzewasz, że w przestrzeni informacyjnej są zmanipulowane lub fałszywe treści wyborcze? Zauważyłeś przypadki łamania ciszy wyborczej? Zgłoś je do nas za pomocą <a href="https://bezpiecznewybory.pl/zglos-incydent/formularz">formularza</a>.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf</a> [dostęp: 04.04.2024 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[2]</a> <a href="https://archiwum.mswia.gov.pl/pl/bezpieczenstwo/obywatelstwo-i-repatri/cudzoziemcy/10169,SPOSOBY-NABYCIA-OBYWATELSTWA-POLSKIEGO.html">https://archiwum.mswia.gov.pl/pl/bezpieczenstwo/obywatelstwo-i-repatri/cudzoziemcy/10169,SPOSOBY-NABYCIA-OBYWATELSTWA-POLSKIEGO.html</a> [dostęp: 04.04.2024 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[3]</a> <a href="https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,30797256,kaja-godek-grzmiala-ze-ukraincy-pra-do-wladzy-w-polsce-internauci.html">https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,30797256,kaja-godek-grzmiala-ze-ukraincy-pra-do-wladzy-w-polsce-internauci.html</a> [dostęp: 04.04.2024 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[4]</a> <a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf</a> [dostęp: 04.04.2024 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[5]</a> <a href="https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-wyborczy-17679859">https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-wyborczy-17679859</a> [dostęp: 04.04.2024 r.]</p>


<p>Przypominamy popularne narracje antyukraińskie, które obserwowaliśmy podczas wyborów parlamentarnych oraz ostrzegamy przed nowymi.</p>


Czy Ukraińcy biorą nielegalny udział w wyborach w Polsce?

<h4>W 2024 roku poza wyborem przedstawicieli do władz lokalnych zdecydujemy także o składzie Parlamentu Europejskiego. Wybory odbędą się między 6 a 9 czerwca 2024 roku. To ważne wydarzenie demokratyczne, otwarte dla każdego obywatela, który najpóźniej w dniu głosowania ukończył 18 lat. Również osoby przebywające poza granicami Polski spełniający określone warunki, będą mogły oddać swój głos.</h4>
<h3>Zasada proporcjonalności</h3>
<p>W weekend wyborczy wyłonimy 53 europosłów, którzy będą reprezentować Polskę w instytucjach Unii Europejskiej. Proces wyborczy opiera się na zasadzie proporcjonalności, zgodnie z wymogami prawa UE. Każda partia będzie miała udział w przyznawaniu mandatów odpowiednio do liczby uzyskanych głosów.</p>
<h3>Wybory a dezinformacja</h3>
<p>W obliczu stale towarzyszącego nam zagrożenia dezinformacją konieczne jest podkreślenie znaczenia przeciwdziałania fałszywym informacjom. Wymaga to od obywateli rozwagi przy korzystaniu z różnych źródeł informacji oraz świadomości, że rzetelność informacji stanowi fundament demokratycznych standardów procesu wyborczego. W tych wyborach nasz głos ma moc kształtowania przyszłości Europy, dlatego tak ważne jest, byśmy podejmowali kluczowe decyzje na podstawie prawdziwych przekazów.</p>
<p>Wspólnie, poprzez odpowiedzialne głosowanie lecz także reagowanie na fake newsy, możemy wspierać wartości, które leżą u podstaw Unii Europejskiej.</p>
<h4>Szczegółowe informacje o zasadach głosowania znajdują się na stronie <a href="https://elections.europa.eu/pl/how-to-vote/pl/">Parlamentu Europejskiego.</a></h4>


<p>W czerwcu 2024 r. będziemy mieli możliwość wybrać naszych reprezentantów w Unii Europejskiej.</p>


Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024

<h4><strong>W ostatnich miesiącach cała Polska żyła wyborami parlamentarnymi. Przez ten czas w serwisie Bezpiecznewybory.pl prezentowaliśmy Wam wiele ważnych informacji dotyczących głosowania, ale także cyberbezpieczeństwa i zagrożeń związanych z dezinformacją wyborczą. Udostępniliśmy również przestrzeń do zgłaszania incydentów. </strong></h4>
<p>Choć wybory parlamentarne dobiegły już końca, to każdy z nas wciąż dokonuje swoich codziennych wyborów w infosferze.</p>
<p>Każdego dnia decydujemy bowiem, jakiego rodzaju informacje wybieramy, jakim mediom czy autorom ufamy, jakim treściom poświęcamy uwagę i dzielimy się z innymi. Możemy decydować, czy damy się przyciągnąć sensacyjnym nagłówkom i emocjonalnym przekazom, czy też postawimy na rzetelne, merytoryczne i obiektywne relacje.</p>
<h3><strong>O czym warto wiedzieć, by wybierać odpowiedzialnie? </strong></h3>
<p>Media oraz serwisy społecznościowe dają nam w dzisiejszych czasach ogromny wybór zarówno pod względem treści jak i form. W gąszczu rozmaitych informacji znajdują się jednak również nieprawdziwe oraz szkodliwe treści. By je zidentyfikować, warto znać trzy istotne pojęcia.</p>
<ul>
<li>
<h4><strong>Dezinformacja intencjonalna (ang. <em>disinformation</em>)</strong></h4>
</li>
</ul>
<p>To wprowadzanie w błąd poprzez systematyczne oddziaływanie na świadomość i podświadomość ludzi, dla taktycznych i strategicznych korzyści: wizerunkowych, politycznych, finansowych i militarnych, lub wywołania zmian postaw społecznych wobec zjawisk i osób. Dezinformacja jest narzędziem wpływu wykorzystywanym w wojnie informacyjnej.</p>
<p>Przykładowo – podczas ostatnich wyborów w mediach społecznościowych mogliśmy natrafić na wpis pochodzący rzekomo z Państwowej Komisji Wyborczej o tym, że wybory zostają unieważnione ze względu na oszustwa. Była to oczywista nieprawda, a post opublikowano z konta podszywającego się pod PKW. Celem takiego działania było wywołanie zamieszania i podburzanie społeczeństwa przeciwko instytucjom publicznym odpowiedzialnym za proces wyborczy.</p>
<ul>
<li>
<h4><strong>Nieintencjonalne wprowadzanie w błąd (ang. <em>misinformation</em>)</strong></h4>
</li>
</ul>
<p>W tym przypadku mamy do czynienia z powielaniem nieprawdziwych i niezweryfikowanych informacji przez użytkowników, którzy bezkrytycznie przyjmują nieprawdziwe treści. Tego typu materiały są udostępniane bez świadomości ani intencji wywarcia szkodliwego wpływu. Działania internautów określane jako dezinformacja nieintencjonalna są pochodną wielu różnych czynników. Jednym z nich mogą być emocje lub krótki, powierzchowny kontakt z daną informacją, które utrudniają obiektywne podejście oraz warunkują szybkie i nieprzemyślane działania.</p>
<p>Na krótko przed wyborami po sieci krążyła informacja o tym, że karty do głosowania miałyby być rzekomo spięte z kartami do referendum. Internauci udostępniali na swoich profilach wpisy na ten temat. Robili to zapewne w dobrej wierze &#8211; w trosce o uczciwość procesu wyborczego. Informacja ta była jednak nieprawdziwa i została zdementowana przez PKW w oficjalnym komunikacie.</p>
<ul>
<li>
<h4><strong>Treści złośliwe (ang. <em>malinformation</em>) </strong></h4>
</li>
</ul>
<p>Trzecim zjawiskiem, o którym mówimy w tym kontekście, jest <em>malinformation</em>. To szczególny przypadek treści prawdziwych, jednak udostępnianych z negatywnym, złośliwym wydźwiękiem. Mogą to być informacje prywatne lub intymne, które nie powinny być upublicznione bez zgody osoby lub instytucji, której dotyczą. Przykładem takich treści są informacje dotyczące wstydliwych chorób, problemów osobistych lub prywatnych wiadomości osób publicznych. Złośliwe wiadomości bardzo często stanowią prawdziwy fundament, na którym budowane są potem działania dezinformacyjne, a takie treści publikowane są często nielegalnie. Wykorzystywane są do zmanipulowania oceny zjawisk w opinii publicznej.</p>
<p>W czasie kampanii wyborczej w mediach społecznościowych pojawił się wpis mający świadczyć o rzekomej „ukrainizacji” Polski. Dotyczył otwarcia w Gliwicach sklepu, mającego w nazwie ukraińskie miasto. Taki sklep rzeczywiście otwarto. To prywatne przedsięwzięcie. Market w swoim asortymencie oferuje produkty nie tylko z Ukrainy, lecz także z Armenii, Gruzji, Litwy i Mołdawii. Nie ma podstaw do twierdzenia, że jest dowodem na „ukrainizację&#8221; Polski. Informacja o otwarciu sklepu była więc prawdziwa, jednak cel upublicznienia tej wiadomości był złośliwy. Chodziło o wywołanie nieadekwatnych emocji w grupach sprzeciwiających się przyjmowaniu ukraińskich uchodźców.</p>
<p><img loading="lazy" decoding="async" class="alignnone size-large wp-image-1887" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC-1024x557.png" alt="" width="750" height="408" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC-1024x557.png 1024w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC-300x163.png 300w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC-768x418.png 768w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC-1536x836.png 1536w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC-1568x854.png 1568w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/11/BWNC.png 1600w" sizes="(max-width: 750px) 100vw, 750px" /></p>
<p>Dezinformacja karmi się ludzkimi lękami, uprzedzeniami i stereotypami. Jej inicjatorzy grają na emocjach i wiedzą, że szokującymi nagłówkami przykują uwagę odbiorcy. Chcą dotrzeć ze swoimi fałszywymi treściami do jak największej liczby osób. Warto więc zastanowić się dwa razy, zanim klikniemy w sensacyjny tytuł lub udostępnimy w sieci niesprawdzony news, nieświadomie przyczyniając się do rozprzestrzeniania się dezinformacji.</p>
<h3><strong>Razem zadbajmy o kolejne bezpieczne wybory w Polsce </strong></h3>
<p>W przyszłym roku czekają nas kolejne wybory – samorządowe. Wokół nich również mogą pojawić się różnego rodzaju zagrożenia w przestrzeni informacyjnej. Warto więc dobrze wykorzystać najbliższy czas – doskonalić się w weryfikowaniu informacji i odróżnianiu prawdziwych przekazów od tych fałszywych. Więcej wskazówek znajdziecie w naszej <a href="https://bezpiecznewybory.pl/baza-wiedzy?page=1&amp;perPage=6">bazie wiedzy</a> oraz na profilach #WłączWeryfikację w mediach społecznościowych.</p>
<p>&nbsp;</p>


<p>Choć wybory parlamentarne dobiegły końca, każdy z nas wciąż dokonuje swoich codziennych wyborów w infosferze.</p>


Decyduj świadomie w sieci

<h2><span style="background-color: var(--global--color-background);color: var(--global--color-primary);font-family: var(--global--font-secondary);font-size: var(--global--font-size-base)">Z kradzieżą tożsamości w internecie mamy do czynienia, gdy osoby nieuprawnione pozyskują i wykorzystują nasze dane osobowe.</span></h2>
<p><span style="background-color: var(--global--color-background);color: var(--global--color-primary);font-family: var(--global--font-secondary);font-size: var(--global--font-size-base)">Jest to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla naszego bezpieczeństwa w sieci oraz finansów</span><a style="background-color: var(--global--color-background);font-family: var(--global--font-secondary);font-size: var(--global--font-size-base)" href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a><span style="background-color: var(--global--color-background);color: var(--global--color-primary);font-family: var(--global--font-secondary);font-size: var(--global--font-size-base)">.</span><span style="background-color: var(--global--color-background);color: var(--global--color-primary);font-family: var(--global--font-secondary);font-size: var(--global--font-size-base)"> Działania takie mają na celu najczęściej przejęcie naszych środków, ale także zaciągnięcia kredytu w naszym imieniu lub dokonania oszustwa. Jakie metody stosują cyberprzestępcy i jak nie paść ofiarą wyłudzenia?</span></p>
<p>Kradzież danych to bardzo popularne przestępstwo<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a>, które może popełnić każdy, kto ma dostęp do internetu.</p>
<h3>Phishing</h3>
<p>To obecnie najczęściej wykorzystywana metoda pozwalająca wykraść nasze dane. Polega na tworzeniu fałszywych stron internetowych lub wiadomości e-mail/SMS, które wyglądają jak autentyczne, ale w rzeczywistości mają na celu wyłącznie pozyskanie danych osobowych użytkowników. Są one łudząco podobne do stron instytucji państwowych lub finansowych albo wiadomości wysyłanych przez te podmioty. Osoby, które nieświadomie klikają w linki lub podają swoje dane, padają ofiarą tego rodzaju ataku.</p>
<h5>By zgłosić phishing, wejdź na stronę internetową zespołu reagowania na incydenty komputerowe CERT Polska <a href="https://incydent.cert.pl/" target="_blank" rel="noopener">https://incydent.cert.pl/</a>, wypełnij krótki formularz online, dołącz podejrzaną wiadomość i wyślij. SMS-y można przekazywać bezpośrednio na wskazany na stronie numer telefonu.</h5>
<h3>Wirusy i malware<a href="#_ftn3" name="_ftnref3"></a></h3>
<p>Złośliwe oprogramowanie może infekować komputery i urządzenia mobilne, pozyskując dane osobowe, takie jak hasła do kont, numery kart kredytowych i inne informacje. Hakerzy często próbują włamać się do naszych kont na różnych platformach, takich jak media społecznościowe, poczta elektroniczna czy konta bankowe. Najczęściej wykorzystują oni słabe hasła lub luki w zabezpieczeniach<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3].</a></p>
<h3>Ataki typu DDoS</h3>
<p>To jedne z najczęstszych ataków na systemy komputerowe lub usługi sieciowe. Ich celem jest zajęcie wszystkich dostępnych i wolnych zasobów komputera. Powodują zablokowanie funkcjonowania usługi online (np. strony internetowej czy poczty e-mail znajdującej się na hostingu) i uzyskanie dostępu do danych wrażliwych<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4].</a></p>
<h3>Kradzież portfela cyfrowego</h3>
<p>Popularność kryptowalut spowodowała wzrost przypadków kradzieży portfeli cyfrowych<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a>. Hakerzy mogą próbować pozyskać prywatne klucze dostępu do portfeli, a w rezultacie kontrolować kryptowaluty użytkowników. Płatności te są bezpieczne, o ile zachowamy ostrożność i krytyczne myślenie. Pamiętajmy, by nie udostępniać naszych zabezpieczeń osobom postronnym, sprawdzać dokładnie wiarygodność stron, na których dokonujemy transakcji i nie korzystać z przesłanych linków<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5].</a></p>
<p>.</p>
<h2>Jak się chronić?</h2>
<p>Mimo tak wielu sposobów kradzieży danych, istnieją też działania, które mogą zminimalizować to ryzyko.</p>
<h3>Silne hasła</h3>
<p>Stworzenie trudnych do odgadnięcia haseł, ich regularna zmiana oraz weryfikacja dwuetapowa może być skuteczną obroną przed włamaniami. Więcej na temat tego, jak odpowiednio tworzyć hasła, przeczytasz w <a href="https://bezpiecznewybory.pl/baza-wiedzy/porady-dotyczace-hasel-dla-uzytkownikow-i-administratorow-sieci" target="_blank" rel="noopener">artykule</a>.</p>
<h3>Ostrożność</h3>
<p>Zachowaj czujność wobec odbieranej korespondencji e-mail czy wiadomości w mediach społecznościowych, które zawierają prośby o podanie danych osobowych czy też załączniki i linki. Zawsze sprawdzaj, czy nadawca jest zaufany. Jeśli to Twój znajomy lub ktoś bliski, po prostu do niego zadzwoń, by to potwierdzić. Istnieje mała szansa, że osoba, niebędąca w naszym bliskim otoczeniu nagle poprosi nas o pomoc drogą online.</p>
<h3>Zabezpieczenie urządzeń</h3>
<p>Aktualizuj oprogramowanie na komputerach i urządzeniach mobilnych, aby uniknąć luk bezpieczeństwa oraz infekcji złośliwym oprogramowaniem.</p>
<h3>Monitorowanie kont bankowych</h3>
<p>Regularnie sprawdzaj stan swojego konta bankowego, aby odpowiednio wcześnie wykryć ewentualne nieautoryzowane transakcje. Do konta internetowego loguj się jedynie ze swoich urządzeń oraz nie wykorzystuj do tego celu publicznych sieci Wi-Fi.</p>
<p>Odpowiednia edukacja i świadomość ryzyka mogą pomóc nam w zminimalizowaniu zagrożeń i ochronie naszych danych osobowych. Pamiętajmy o ostrożności i stosujmy najlepsze praktyki w zakresie bezpieczeństwa online.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/ograniczamy-negatywne-skutki-kradziezy-tozsamosci" target="_blank" rel="noopener">https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/ograniczamy-negatywne-skutki-kradziezy-tozsamosci</a> [dostęp:10.10.2023 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Art. 190a Kodeksu karnego.</p>
<p><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Malware – złośliwe oprogramowanie, programy komputerowe, których celem jest wykonywanie szkodliwych działań, np. przejęcie kontroli nad urządzeniem ofiary czy kradzież danych, haseł bądź plików. [Źródło: ABC Cyberbezpieczeństwa, NASK – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2022, dostęp: 09.10.2023 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> ABC Cyberbezpieczeństwa, NASK – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2022, dostęp: 12.10.2023 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Portfel cyfrowy &#8211; Portfele cyfrowe nie mają materialnej postaci. Można w nich „przechowywać” swoje karty płatnicze (a w niektórych przypadkach także pieniądze), by można było nimi szybko i sprawnie płacić. Mogą mieć formę aplikacji zainstalowanej na telefonie lub rozwiązania powiązanego z przeglądarką, z której korzystacie.  Dane karty są wprowadzane do portfela wirtualnego poprzez zapisanie ich numeru, daty ważności oraz kodu zabezpieczającego, a następnie zaszyfrowane. Źródło: <a href="https://www.visa.pl/visa-everywhere/blog/bdp/2021/06/01/portfel-elektroniczny-visa-1622579327829.html" target="_blank" rel="noopener">https://www.visa.pl/visa-everywhere/blog/bdp/2021/06/01/portfel-elektroniczny-visa-1622579327829.html</a> [dostęp: 12.10.2023 r.]</p>
<p><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> <a href="https://forsal.pl/gospodarka/artykuly/8372068,rekordowa-skala-oszustw-na-rynku-kryptowalut.html" target="_blank" rel="noopener">https://forsal.pl/gospodarka/artykuly/8372068,rekordowa-skala-oszustw-na-rynku-kryptowalut.html</a> [dostęp: 12.10.2023 r.]</p>
<p>&nbsp;</p>


<p>Kto i jak może ukraść naszą tożsamość w sieci? Co możemy zrobić, żeby temu zapobiec?</p>
