Państwowa Komisja Wyborcza

Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) to najwyższy organ wyborczy w Polsce. Odpowiada za przeprowadzanie wyborów parlamentarnych, prezydenckich, samorządowych i wyborów do Parlamentu Europejskiego. Jej zadaniem jest także przeprowadzanie ogólnokrajowych i lokalnych referendów.

Podstawa prawna

Państwowa Komisja Wyborcza w obecnym kształcie organizacyjnym została powołana ustawą z dnia 28 czerwca 1991 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Aktualny zakres kompetencji PKW reguluje ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Podstawę jej działania stanowi Kodeks wyborczy.

Skład PKW

W skład Państwowej Komisji Wyborczej na mocy ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wchodzą:

• jeden sędzia Trybunału Konstytucyjnego, wskazany przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego;
• jeden sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazany przez prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego;
• siedem osób mających kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego, wskazanych przez Sejm.

Komisja wybiera spośród swoich członków przewodniczącego oraz dwóch zastępców. Funkcję przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej może pełnić wyłącznie sędzia Trybunału Konstytucyjnego lub sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zadania

W zakres zadań Państwowej Komisji Wyborczej wchodzą:

• Rejestracja partii politycznych i komitetów wyborczych.
• Nadzór nad finansowaniem kampanii wyborczych, w tym monitorowanie przepisów dotyczących limitów wydatków.
• Organizacja i nadzór nad rejestracją wyborców oraz przygotowaniem i aktualizacją listy wyborców.
• Wydawanie zarządzeń dotyczących organizacji wyborów, takich jak terminy, procedury i formularze wyborcze.
• Monitorowanie i rozstrzyganie sporów związanych z wyborami oraz składanie raportów o przebiegu wyborów.

PKW pełni istotną funkcję w demokratycznym procesie wyborczym w Polsce, zapewniając uczciwość, równość i zgodność z przepisami prawa. Organ ten działa niezależnie od władz rządowych i jest odpowiedzialny za zapewnienie uczciwego i transparentnego przebiegu wyborów.

Krajowe Biuro Wyborcze

Krajowe Biuro Wyborcze (KBW) to urząd zapewniający obsługę Państwowej Komisji Wyborczej (PKW), komisarzy wyborczych oraz innych organów wyborczych w zakresie wskazanym w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy oraz innych ustawach.

Biuro Wyborcze pełni funkcję aparatu pomocniczego organów administracji wyborczej w Polsce.

 

Podstawa prawna

Krajowe Biuro Wyborcze jako organ wykonawczy PWK funkcjonuje na mocy regulacji Kodeksu wyborczego.

Organizację Krajowego Biura Wyborczego, zakres jego działania i właściwość terytorialną jednostek organizacyjnych Biura określa statut nadany mu przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Szefa KBW. Nadawanie statutu przez PKW ma zapewnić niezależność KBW od innych organów państwowych.

Skład KBW

Pracami Krajowego Biura Wyborczego kieruje szef Krajowego Biura Wyborczego. Jest on organem wykonawczym Państwowej Komisji Wyborczej powoływanym i odwoływanym przez PKW spośród trzech kandydatów przedstawionych przez ministra właściwego dla spraw wewnętrznych. Szef Krajowego Biura Wyborczego uczestniczy również w posiedzeniach PKW i pełni funkcję jej sekretarza.

Funkcję zastępcy Szefa Krajowego Biura Wyborczego pełni z urzędu Dyrektor Zespołu Prawnego i Organizacji Wyborów KBW.

Zadania

Do zadań KBW należy zapewnienie warunków organizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, związanych z organizacją oraz przeprowadzaniem wyborów i referendów. W tym celu Biuro współdziała z właściwymi organami administracji rządowej oraz jednostkami samorządu terytorialnego.

KBW wykonuje w imieniu PKW m.in. nałożony na Komisję przez Kodeks wyborczy (art. 162 § 2) obowiązek zapewnienia oprogramowania komputerowego niezbędnego do ustalania wyników głosowania, sporządzania protokołów, sprawdzania pod względem zgodności arytmetycznej poprawności ustalenia wyników głosowania w obwodzie oraz ustalania wyników wyborów.

 

Źródła:

1. https://pkw.gov.pl/ [dostęp: 29.06.2023 r.]
2. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf [dostęp: 29.06.2023 r.]
3. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19910590252/O/D19910252.pdf [dostęp: 29.06.2023 r.]
4. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20071901360 [dostęp: 29.06.2023 r.]
5. https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1580468762_Regulamin_PKW_Tekst_jednolity_-2020.pdf [dostęp: 29.06.2023 r.]
6. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000497/T/D20230497L.pdf [dostęp: 29.06.2023 r.]
7. https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1674586142_statut-kbw-tekst-jednolity.pdf [dostęp: 29.06.2023 r.]