Rzetelne materiały i informacje o tym, jak weryfikować treści zamieszczane w internecie w okresie przedwyborczym, o szeroko pojętej dezinformacji oraz bezpiecznych wyborach.

Baza wiedzy wyborczej

W polskim systemie parlamentarnym posłowie i senatorowie odgrywają kluczową rolę w procesie stanowienia prawa, reprezentując interesy swoich wyborców oraz współtworząc politykę państwa. Ich obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność są ściśle określone przede wszystkim w <a href="https://www.sejm.gov.pl/prawo/mandat/kon6.htm">ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora. </a>
Jak określa <a href="https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/4.htm">Konstytucja RP</a>:
Przed rozpoczęciem sprawowania mandatu posłowie składają przed Sejmem następujące ślubowanie: „Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej.”
[…] Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu.
Przedstawiamy najważniejsze z obowiązki parlamentarzystów w Polsce:
<h2>Obowiązki posłów</h2>
<ol>
<li> Udział w pracach Sejmu. Posłowie, wybierani w wyborach ogólnych na okres 4 lat, mają obowiązek regularnego uczestniczenia w posiedzeniach Sejmu. Ich głównym zadaniem jest przyjmowanie, modyfikowanie i uchwalanie ustaw oraz innych aktów prawnych.</li>
<li> Debaty i dyskusje. Przedstawiciele izby niższej parlamentu biorą udział w debatach nad projektami ustaw i innymi ważnymi kwestiami. Ich zadaniem jest wyrażanie swoich opinii, argumentowanie i prezentowanie stanowisk swojej partii lub frakcji.</li>
<li> Komisje sejmowe. Posłowie są przypisywani do różnych komisji sejmowych, gdzie dokonują szczegółowych analiz projektów ustaw oraz innych zagadnień. Praca w nich pozwala im zgłębiać tematy, które później zostaną poddane głosowaniu na posiedzeniu Sejmu.</li>
<li> Kontakt z wyborcami. Każdy przedstawiciel Sejmu ma obowiązek utrzymywania stałego kontaktu z mieszkańcami swojego okręgu wyborczego, reprezentując ich interesy w parlamencie. Ma on obowiązek przyjmowania opinii, postulatów i wniosków wyborców i ich organizacji, a także zachowanie tajemnicy informatorów.</li>
<li> Prace legislacyjne. Posłowie uczestniczą w tworzeniu i modyfikowaniu prawa poprzez składanie poprawek, dyskusje i głosowanie nad projektami ustaw. Posłowie mają prawo wyrażać swoje stanowisko, zgłaszać wnioski oraz uczestniczyć w podejmowaniu inicjatyw ustawodawczych i uchwałodawczych oraz w dyskusji nad projektami ustaw i uchwał. Interpelacje i zapytania poselskie to dodatkowe narzędzia, które pozwalają na skierowanie pytań do organów władzy wykonawczej. Zasady korzystania z tych praw oraz tryb udzielania odpowiedzi reguluje regulamin Sejmu.</li>
<li> Kontrola władzy wykonawczej. Rolą posłów jest także kontrolowanie działalności rządu. Mogą zadawać pytania, interpelacje oraz uczestniczyć w debatach dotyczących działań władzy wykonawczej.</li>
</ol>
<h2>Obowiązki senatorów</h2>
<ol>
<li> Udział w pracach Senatu. Senatorowie, tak samo jak posłowie, wybierani w wyborach ogólnych na okres 4 lat, reprezentują interesy wyborców w parlamencie. Ich głównym zadaniem jest uczestnictwo w posiedzeniach Senatu, gdzie analizują projekty ustaw i głosują nad nimi.</li>
<li> Debaty i dyskusje. Przedstawiciele izby wyższej parlamentu biorą udział w debatach nad projektami ustaw, wyrażając swoje opinie i prezentując stanowiska.</li>
<li> Praca w komisjach senackich. Senatorowie są również przypisywani do komisji senackich, gdzie dokładnie analizują projekty ustaw i inne tematy.</li>
<li> Kontakt z wyborcami. Obowiązek pozostawania w stałym kontakcie senatorów z mieszkańcami swojego regionu i reprezentowania ich interesów jest jednym z najistotniejszych w sprawowaniu przez nich urzędu. Reguluje to artykuł 23 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, według którego mają oni obowiązek tworzenia biur poselskich i senatorskich.</li>
<li> Praca legislacyjna. Senatorowie uczestniczą w procesie tworzenia prawa, zgłaszając poprawki, dyskutując i głosując nad projektami ustaw. Artykuł 15 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora zapewnia senatorom prawa pozwalające im wyrażać swoje stanowisko, zgłaszać wnioski, uczestniczyć w inicjatywach ustawodawczych Senatu oraz dyskusjach nad projektem ustaw i uchwał. Zasady korzystania z tych uprawnień oraz tryb udzielania odpowiedzi są określone w regulaminie Senatu.</li>
<li> Kontrola władzy wykonawczej. Podobnie jak posłowie, senatorowie są zobowiązani do kontrolowania działań rządu. Mogą to robić poprzez zadawanie pytań, składanie interpelacji i uczestnictwo w debatach.</li>
</ol>
&nbsp;
<h5>Źródła:</h5>
<ol>
<li><a href="https://www.sejm.gov.pl/prawo/mandat/kon6.htm">https://www.sejm.gov.pl/prawo/mandat/kon6.htm</a> [dostęp: 25.08.2023 r.]</li>
<li><a href="https://senat.edu.pl/senat/obowiazki-prawa/">https://senat.edu.pl/senat/obowiazki-prawa/</a> [dostęp: 25.08.2023 r.]</li>
<li><a href="https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/4.htm">https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/4.htm</a> [dostęp: 31.08.2023 r.]</li>
</ol>

Dowiedz się, czego możemy wymagać od osób reprezentujących nas w parlamencie.

Obowiązki posłów i senatorów

Przeciwdziałanie i zwalczanie dezinformacji są ważnymi wyzwaniami w dzisiejszym społeczeństwie informacyjnym. Warto być świadomym tego, że obecnie każdy z nas jest narażony na manipulacje i kontakt z fake newsami<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>. Eksperci badający współczesne media są zgodni, że całkowite wyeliminowanie dezinformacji z infosfery<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> nie jest możliwe. Jednak możemy zminimalizować jej wpływ zarówno na nas jako jednostki, jak i na życie społeczne. Aby to osiągnąć potrzebne jest połączenie wysiłków różnych podmiotów, w tym instytucji państwowych, mediów, organizacji społecznych, platform internetowych oraz indywidualnych użytkowników.
Ważne jest także, by wszystkie podejmowane w tym celu działania były zgodne z zasadami demokracji, praworządności i poszanowania wolności słowa.
&nbsp;
<h2>Przeciwdziałanie dezinformacji na poziomie państwowym</h2>
&nbsp;
Państwo może odegrać kluczową rolę w przeciwdziałaniu dezinformacji, przede wszystkim przez wprowadzenie odpowiednich polityk i działań, np. w zakresie prawodawstwa, współpracy z platformami społecznościowymi, czy promowaniu edukacji medialnej i wspieraniu fact-checkingu<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a>, a także tworzenia warunków do funkcjonowania obiektywnego i rzetelnego dziennikarstwa.
&nbsp;
<h2>Prawodawstwo dotyczące dezinformacji</h2>
Pierwszym krokiem, które mogą podjąć władze w przeciwdziałaniu dezinformacji, jest wprowadzenie odpowiednich ustaw i regulacji, które określają definicje zjawiska oraz nakładają kary za rozpowszechnianie zmanipulowanych, wprowadzających w błąd treści, a także określają odpowiedzialność platform internetowych za promowanie fałszywych informacji. Powinno przy tym zadbać o zachowanie równowagi między ograniczaniem wpływu dezinformacji a poszanowaniem wolności słowa i prasy.
&nbsp;
<h2>Współpraca z platformami internetowymi</h2>
Instytucje państwowe mogą również współpracować z dużymi platformami internetowymi w celu identyfikacji, ograniczenia i usuwania fake newsów. Tworzenie wspólnych standardów i procedur pozwala na dbanie o jakość debaty publicznej i przeciwdziałanie dezinformacji.
&nbsp;
<h2>Wspieranie fact-checkingu</h2>
Rządy powinny wspierać organizacje zajmujące się fact-checkingiem i badaniem dezinformacji. Przyznawanie grantów i dotacji takim organizacjom może pomóc w zwiększeniu dostępności rzetelnych informacji dla społeczeństwa.
&nbsp;
<h2>Kampanie edukacyjne</h2>
Działania edukacyjne znacznie zwiększają świadomość obywateli na temat dezinformacji i jej wpływu na społeczeństwo. Umiejętność rozpoznawania fake newsów i reagowania na nie jest kluczowa dla ograniczenia ich rozprzestrzeniania.
&nbsp;
<h2>Wspieranie niezależnych mediów</h2>
Instytucje państwowe powinny wspierać niezależne media i dziennikarzy, którzy stosują się do standardów i dostarczają wiarygodnych informacji. Dbanie o jakość mediów publicznych oraz organizacji dziennikarskich może zwiększyć dostępność sprawdzonych źródeł informacji dla obywateli.
&nbsp;
<h2>Badania i analizy</h2>
Instytucje państwowe powinny prowadzić badania i analizy dotyczące dezinformacji, aby lepiej zrozumieć jej źródła, mechanizmy rozprzestrzeniania i wpływ na społeczeństwo. Wiedza ta może pomóc w dostosowaniu strategii przeciwdziałania dezinformacji.
&nbsp;
<h2>Edukacja medialna</h2>
Warto inwestować w edukację medialną i cyfrową, aby zwiększyć naszą świadomość na temat dezinformacji i jej wpływu. Wszyscy powinniśmy uczyć się, jak rozpoznawać zmanipulowane treści, weryfikować źródła informacji i korzystać z rzetelnych mediów.
&nbsp;
<h2>Współpraca międzynarodowa</h2>
Dezinformacja często przekracza granice państw, dlatego ważne jest podejmowanie wspólnych działań na arenie międzynarodowej. Współpraca między krajami może obejmować wymianę informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie przeciwdziałania dezinformacji.
&nbsp;
<h2>Transparentność działań państwa</h2>
Ważne jest, aby działania podejmowane przez państwo w celu zwalczania dezinformacji były transparentne i odpowiednio uzasadnione. Dobrze, żeby obywatele mieli zaufanie do działań rządu w tej dziedzinie.
 
 
<h1>Poziom społeczny</h1>
 
<h2>Odpowiedzialne dzielenie się treściami</h2>
Jako społeczeństwo również możemy wiele zdziałać, by chronić się przez dezinformacją. Przede wszystkim dzielmy się informacjami odpowiedzialnie: przed udostępnieniem treści w internecie zastanówmy się, czy na pewno jest wiarygodna. Nie przyczyniajmy się do rozprzestrzeniania fałszywych wiadomości poprzez nieświadome dzielenie się przekazami, które wywołują w nas duże emocje.
 
<h2>Raportowanie dezinformacji </h2>
Gdy natrafimy na dezinformację w mediach społecznościowych, warto ją zgłosić za pośrednictwem narzędzi, które te platformy udostępniają, lub organizacjom zajmującym się fact-checkingiem. To może pomóc w usunięciu fałszywych informacji z sieci.
 
<h2>Wspieranie wiarygodnych mediów</h2>
Udzielajmy wsparcia mediom, które stosują rzetelne standardy dziennikarskie i dostarczają wiarygodnych informacji. Subskrybujmy wiarygodne źródła informacji, wspierajmy dziennikarstwo niezależne i jakościowe treści.
&nbsp;
<h2>Rola społeczności lokalnych</h2>
Wspólnoty lokalne mogą współpracować w walce z dezinformacją dzieląc się rzetelnymi informacjami i organizując edukacyjne wydarzenia na temat jej rozpoznawania.
Współpracujmy z organizacjami społecznymi, które zajmują się walką z dezinformacją i promują rzetelne informacje.
Jeśli jesteśmy pewni, że dana treść jest prawdziwa, możemy ją udostępnić w swoich kanałach społecznościowych lub za pośrednictwem innych mediów. Jeśli jednak nie mamy pewności, powstrzymajmy się od przekazywania jej dalej.
 
 
<h1>Poziom indywidualnego użytkownika sieci</h1>
&nbsp;
<h2>Świadome korzystanie z mediów społecznościowych</h2>
Podstawową zasadą korzystania z mediów społecznościowych jest zachowanie krytycznej postawy wobec treści, które z nich pochodzą. Pamiętajmy o sprawdzaniu źródeł i weryfikowaniu informacji przed podzieleniem się nimi z naszym otoczeniem. Unikajmy też podawania osobistych danych użytkownikom, których znamy jedynie przez sieć.
&nbsp;
<h2>Krytyczne myślenie</h2>
Pamiętajmy, że umiejętności krytycznego myślenia i analizy treści można stale rozwijać. Zamiast bezrefleksyjnie akceptować to, co czytamy czy widzimy, zastanówmy się, czy informacje są logiczne, mają solidne źródło i zostały potwierdzone przez wiarygodne media lub dziennikarzy. Jednym z najlepszych sposobów na doskonalenie umiejętności krytycznego myślenia jest czytanie książek. Najbardziej efektywne będą tych autorów, z którymi nie zgadzamy się światopoglądowo. Wychodzenie poza swoją bańkę informacyjną pozwala nam dostrzegać inne perspektywy i poglądy, a także zauważać luki i nieścisłości w opiniach.
&nbsp;
<h2>Weryfikacja faktów</h2>
Zanim podzielimy się jakąkolwiek informacją w internecie, sprawdźmy jej wiarygodność. Skorzystajmy z narzędzi do weryfikacji faktów i źródeł, które pomogą nam w potwierdzeniu lub zdementowaniu danej treści przed jej dalszym rozpowszechnianiem. Jeśli mamy trudność w samodzielnym zweryfikowaniu danej informacji, sprawdźmy, czy została ona potwierdzona przez oficjalne strony internetowe instytucji czy fact-checkerów.
&nbsp;
&nbsp;
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Fake news – „zabieg manipulowania faktami, chętnie stosowany jest przez dziennikarzy, których celem, podczas przygotowywania publikacji, jest jak największe zainteresowanie tematem, a nie jego zgodność z rzeczywistością”. Źródło: <a href="https://sjp.pwn.pl/">https://sjp.pwn.pl/</a> [dostęp: 30.08.2023 r.]
<a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> Infosfera – środowisko informacyjne człowieka obejmujące te rodzaje informacji, które są mu dostępne za pośrednictwem centrów wyższej działalności nerwowej. zob. również antropoinfosfera. Źródło: Kulikowski, J. (1978). Człowiek i infosfera [w:] „Problemy” nr 3(384), 1978.
<a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> Fact-checking – proces polegający na weryfikacji przekazów medialnych, oparty na sprawdzaniu wiarygodnych źródeł, docieraniu do badań, statystyk, dokumentów. Źródło: <a href="https://cyberpolicy.nask.pl/czym-jest-fact-checking-zarys-inicjatyw-na-swiecie-i-w-polsce/">https://cyberpolicy.nask.pl/czym-jest-fact-checking-zarys-inicjatyw-na-swiecie-i-w-polsce/</a> [dostęp: 30.08.2023 r.]
&nbsp;
Źródła:
<ol>
<li><a href="https://www.nask.pl/pl/wlaczweryfikacje/kodeks-dobrych-praktyk/4991,Kodeks-Dobrych-Praktyk.html">https://www.nask.pl/pl/wlaczweryfikacje/kodeks-dobrych-praktyk/4991,Kodeks-Dobrych-Praktyk.html</a></li>
<li>Legucka Agnieszka, Kupiecki Robert (red.) Disinformation and the Resilience of Democratic Societies. Warszawa: PISM, 2023. [dostęp online: <a href="https://www.pism.pl/publikacje/disinformation-and-the-resilience-of-democratic-societies">https://www.pism.pl/publikacje/disinformation-and-the-resilience-of-democratic-societies</a>]</li>
<li>Kahneman Daniel, Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, przeł. P. Szymczak, Poznań, 2012.</li>
</ol>

Skuteczna ochrona przed fałszywymi treściami zależy od współdziałania: państwa, instytucji medialnych, społecznych oraz użytkowników.

Jak chronić się przed dezinformacją?

&nbsp;
<h2>Nowy krok w digitalizacji procesu wyborczego w Polsce</h2>
4 sierpnia 2023 roku na podstawie opublikowanego dzień wcześniej w Dzienniku Ustaw<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a> komunikatu premiera uruchomiono Centralny Rejestr Wyborców. Wprowadzenie go ma na celu gromadzenie danych o wyborcach, m.in. do potwierdzenia praw wyborczych i sporządzenia spisu wyborców zarówno w Rzeczypospolitej Polskiej, jak i za granicą, a także weryfikacji podpisów poparcia. Podstawą do jego wprowadzenia była nowelizacja Kodeksu wyborczego ze stycznia bieżącego roku<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a>.
Centralny Rejestr Wyborców zastępuje 2,5 tysiąca lokalnych rejestrów, które dotychczas były prowadzone odrębnie przez poszczególne gminy, z wykorzystaniem różnych systemów informatycznych.
Uruchomiono także usługę, dzięki której każdy wyborca będzie miał wgląd do rejestru. Informacje dostępne są na stronie <a href="https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela">gov.pl</a> w zakładce Usługi dla obywatela &#8211;&gt; Meldunek i wybory.
&nbsp;
<h2>Korzyści dla wyborców</h2>
Jednym z głównych założeń CRW jest usprawnienie procesu organizacji wyborów oraz zwiększenie ich bezpieczeństwa poprzez stworzenie jednolitego, scentralizowanego rejestru wyborców. Dzięki temu głosujący zostaną automatycznie przypisani do odpowiednich lokali wyborczych na podstawie swojego miejsca zamieszkania. Centralny Rejestr Wyborców umożliwi także pobranie zaświadczenia o prawie do głosowania w każdym urzędzie gminy na obszarze Polski, a nie jak wcześniej – jedynie w gminie, w której wyborca ujęty był w spisie.
&nbsp;
<h2>Cyfrowa mobilność wyborcza</h2>
Istotnym aspektem wprowadzenia CRW jest również możliwość wielokrotnej zmiany miejsca głosowania. Nadal można to zrobić zarówno w urzędzie, jak i przez internet, lecz dzięki istnieniu jednego centralnego rejestru ta procedura będzie znacznie prostsza.  Dodatkowo umożliwia ona wyborcom elastyczność w wyborze lokalu wyborczego zarówno w kraju, jak i za granicą. Bez względu na to, czy jest to podróż służbowa, wakacje czy inna okazja, wyborcy będą mogli zmienić swoje miejsce głosowania, nawet gdy podróż będzie niezaplanowana.
Skorzystać z tej możliwości będzie można od 1 września pod <a href="https://www.gov.pl/web/gov/zmien-miejsce-glosowania">tym adresem</a>.
&nbsp;
<h2>Nowa rola gmin i ułatwienia dla organizatorów wyborów</h2>
Proces wymiany informacji między gminami jest obecnie zautomatyzowany, co przyspiesza gromadzenie niezbędnych danych wyborców. Zamiast dziesiątek oddzielnych rejestrów wyborców prowadzonych przez różne gminy, teraz istnieje jeden centralny rejestr, który gromadzi informacje o wszystkich uprawnionych do głosowania. Wprowadzenie CRW ma sprawić też, że zniesiona zostanie konieczność wzajemnego zawiadamiania się gmin o ujęciu wyborcy w obwodzie według miejsca zamieszkania, co całkowicie wyeliminuje ryzyko figurowania danego wyborcy w dwóch spisach.
&nbsp;
Większość przygotowywanych usług w ramach Centralnego Rejestru Wyborców będzie dostępna na stronie <a href="http://gov.pl/">gov.pl</a> od 1 września 2023 r.
&nbsp;
Źródła:
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2023000151301.pdf">https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2023000151301.pdf</a> [dostęp: 14.08.2023 r.]
<a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> <a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000497/O/D20230497.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000497/O/D20230497.pdf</a>  [dostęp: 14.08.2023 r.]
[3] <a href="https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela">https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela</a> [dostęp: 14.08.2023 r.]
&nbsp;
&nbsp;

Czym jest CRW i jakie zmiany wiążą się z jego wprowadzeniem?

Centralny Rejestr Wyborców

<h1>Głosowanie w pięciu krokach:</h1>
<ol>
<li>Sprawdź, czy jesteś w rejestrze wyborców</li>
<li>Przygotuj dokument tożsamości</li>
<li>Odszukaj swoje nazwisko na liście wyborców</li>
<li>Wypełnij poprawnie karty do głosowania</li>
<li>Zagłosuj</li>
</ol>
Głosowanie w wyborach nie jest czynnością skomplikowaną, należy jednak pamiętać o pewnych procedurach, by głos nie został unieważniony. Wybory muszą być przeprowadzane zgodnie z określonymi przepisami prawa, by ich wyniki były legalne i wiarygodne. Omówione poniżej zasady mają na celu zapobieganie nadużyciom, manipulacjom oraz sprawiają, że proces jest transparentny.
&nbsp;
<h2>1. Sprawdź, czy jesteś w rejestrze wyborców</h2>
To, czy nasze nazwisko widnieje rejestrze wyborców, można sprawdzić w urzędzie gminy lub dzielnicy. Wniosek o udostępnienie rejestru wyborców należy złożyć osobiście w danej placówce. Po jego rozpatrzeniu pracownik poinformuje nas, czy znajdujemy się w rejestrze. Wniosek można znaleźć na <a href="https://info.pkw.gov.pl/g2/oryginal/2014_01/d8eb28406cada1b7af359fc6d5466b7e.pdf">stronie PKW</a>.
&nbsp;
<h2>2. Przygotuj dokument tożsamości</h2>
Przed wydaniem karty do głosowania obwodowa komisja wyborcza ma obowiązek sprawdzenia tożsamości wyborcy na podstawie dowodu osobistego lub każdego dokumentu ze zdjęciem wydanego przez oficjalne instytucje. Należy jednak pamiętać, że ustalenie tożsamości wyborcy na tej podstawie nie może budzić żadnych wątpliwości. Reguluje to art. 52 § 1 Kodeksu wyborczego.
Ważne jest, aby pamiętać, że konkretna lista dokumentów akceptowanych do głosowania może się różnić w zależności od rodzaju wyborów i przepisów obowiązujących w danym czasie. Zawsze warto więc sprawdzić bieżące informacje na oficjalnych stronach internetowych organów wyborczych, takich jak Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) lub skontaktować się z odpowiednimi instytucjami.
&nbsp;
<h2>3. Odszukaj swoje nazwisko na liście wyborców</h2>
W lokalu wyborczym po okazaniu dokumentu tożsamości członek komisji weryfikuje, czy wskazana osoba znajduje się na liście wyborców danego okręgu. Jeśli zamierzasz głosować w innym miejscu niż miejsce zameldowania (lub nie jesteś zameldowany), powinieneś jeszcze przed udaniem się do lokalu wyborczego złożyć wniosek o wpisanie do rejestru wyborców. Można to zrobić zarówno w urzędzie, jak i przez internet.
Szczegółowe instrukcje znajdziesz na <a href="https://www.gov.pl/web/gov/zloz-wniosek-o-wpisanie-do-rejestru-wyborcow">stronie gov.pl.</a>
Osoby, które w dniu wyborów będą przebywać poza miejscem swojego stałego zamieszkania również mogą oddać głos. W tym przypadku należy zgłosić chęć <a href="https://www.gov.pl/web/gov/zmien-miejsce-glosowania">zmiany miejsca głosowania</a> (jeśli to pobyt czasowy) lub <a href="https://www.gov.pl/web/gov/zmien-obwod-glosowania-lub-dopisz-sie-do-crw">zmiany obwodu głosowania</a> (dotyczy pobytu stałego) . Podobne zasady dotyczą osób przebywających – czasowo lub na stałe – za granicą.
W każdym z opisanych wyżej przypadków po stwierdzeniu, że Twoje nazwisko jest na liście wyborców, otrzymasz kartę do głosowania.
&nbsp;
<h2>4. Wypełnij poprawnie karty do głosowania</h2>
W lokalach wyborczych znajdują się stanowiska do oddawania głosów, dzięki którym możesz z zachowaniem zasad prywatności, uzupełnić kartę zgodnie ze swoimi preferencjami wyborczymi.
By głos został uznany za ważny, należy postawić znak &#8220;X&#8221; przy konkretnym nazwisku na karcie. Kodeks wyborczy określa, że znakiem tym są dokładnie dwie przecinające się linie w obrębie kratki. Powinien on znaleźć się przy nazwisku jednego, wybranego kandydata, wyłącznie na jednej liście wyborczej. Jeśli znaków &#8220;x&#8221; jest więcej lub znaku nie ma w ogóle, głos jest uznawany za nieważny.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule 227 Kodeksu wyborczego.
&nbsp;
<h2>5. Zagłosuj</h2>
Ostatnim krokiem jest złożenie karty wyborczej na pół i wrzucenie jej do urny.
&nbsp;
<img decoding="async" loading="lazy" class="alignnone wp-image-1125 size-large" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST-1024x640.png" alt="" width="750" height="469" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST-1024x640.png 1024w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST-300x188.png 300w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST-768x480.png 768w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST-1536x960.png 1536w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST-1568x980.png 1568w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/3.-Jak_poprawnie_oddac_glos_TEKST.png 1600w" sizes="(max-width: 750px) 100vw, 750px" />
&nbsp;
Źródła:
<ol>
<li><a href="https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-wyborczy-17679859/art-227">https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-wyborczy-17679859/art-227</a> [dostęp: 16.06.2023 r.]</li>
<li><a href="https://www.pkw.gov.pl/">https://www.pkw.gov.pl/</a> [dostęp: 16.06.2023 r.]</li>
<li><a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf</a> [dostęp: 16.06.2023 r.]</li>
</ol>

Udział w wyborach wymaga przestrzegania określonych procedur, by głos nie został unieważniony. Poznaj zasady głosowania.

Jak poprawnie oddać głos?

Ogół kwestii związanych z przeprowadzeniem wyborów regulowany jest więc przez ordynacje wyborcze w postaci ustaw. Te zaś – jak w każdym innym przypadku – muszą być zgodne z najwyższym aktem prawnym w Polsce, Konstytucją RP. Zgodnie z artykułami 96 i 97 „wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym”, do Senatu zaś „są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym”.
&nbsp;
Na bezpieczeństwo procesu wyborczego wpływ ma wiele sfer funkcjonowania państwa takich jak: praworządność, system medialny, edukacja, a także postawy samych obywateli.
&nbsp;
<h2>Podstawowym gwarantem bezpieczeństwa wyborów są równość i uczciwość.</h2>
Oznacza to, że wszyscy obywatele mają równe prawa wyborcze, są traktowani uczciwie i bez uprzedzeń na każdym etapie procesu wyborczego.
&nbsp;
Organy władzy powinny zapewnić obywatelom odpowiednie środki bezpieczeństwa, takie jak ochrona przed przemocą, zastraszaniem czy zakłócaniem porządku publicznego podczas procesu wyborczego.
&nbsp;
<h2>Równie ważne w kontekście wyborów są wolność słowa i jednakowy dostęp do mediów.</h2>
Tylko jeśli obywatele mogą swobodnie wyrażać swoje opinie, bez strachu przed negatywnymi konsekwencjami, wybory uznaje się za wolne. Dbanie o prawo do wolności wypowiedzi zarówno na poziomie jednostek, jak i sektora mediów jest ważne dla bezpieczeństwa wyborów, a tym samym – ustroju demokratycznego.
Należy jednak pamiętać, że wolność słowa ma swoje ograniczenia, a osoby, które je przekraczają, posługując się np. mową nienawiści, mogą zostać ukarane zgodnie z art. 256 i 257 Kodeksu karnego.
By móc kształtować swoje preferencje wyborcze oraz poglądy, wszyscy obywatele powinni mieć także równy dostęp do mediów publicznych i prywatnych. Jest to istotne również w kontekście kandydatów i partii politycznych, którzy w dużej mierze przedstawiają swoje programy za pośrednictwem mediów.
Nie jesteś pewny, na kogo zagłosować? Sprawdź swoje preferencje, wypełniając test na stronie:
&nbsp;
Edukacja wyborcza
Bezpieczeństwo wyborów to także organizowanie programów edukacyjnych, które pomagają obywatelom zrozumieć proces wyborczy, ich prawa i obowiązki oraz znaczenie uczestnictwa w wyborach. Wiele tego typu treści można znaleźć na stronie <a href="https://www.pkw.gov.pl/">Państwowej Komisji Wyborczej.</a>
&nbsp;
<h2>Ogromny wpływ na bezpieczeństwo wyborów ma także sama ich procedura, w tym:</h2>
<ul>
<li>System rejestracji wyborców, w którym uwzględniane są tylko osoby spełniające określone wymogi, takie jak wiek i obywatelstwo, co gwarantuje uczciwy wynik głosowania.</li>
<li>Zapewnienie systemów głosowania, które minimalizują ryzyko manipulacji, fałszerstw i naruszeń poufności głosów.</li>
<li>Monitorowanie procesu wyborczego przez niezależnych obserwatorów, organizacje monitorujące i przedstawicieli partii politycznych w celu nadzorowania przebiegu wyborów i zgłaszania wszelkich nieprawidłowości.</li>
<li>Niezawisłość organów wyborczych, niezależnych od wpływów politycznych i działających zgodnie z prawem. Przebieg wyborów parlamentarnych w Polsce nadzoruje Państwowa Komisja Wyborcza.</li>
</ul>
&nbsp;
<h2>Transparentne zasady kampanii wyborczych</h2>
Prawidłowy przebieg wyborów zależy także od przestrzegania zasad kampanii wyborczej, które wynikają z prawa wyborczego i regulacji Państwowej Komisji Wyborczej. W tym celu ustanowiono przepisy dotyczące finansowania kampanii wyborczych. Pozwalają one m.in. uniknąć nieuczciwego wpływu pieniędzy na wynik wyborów.
&nbsp;
<h2>Zgłaszanie nieprawidłowości</h2>
Bezpieczne wybory to też zapewnienie obywatelom mechanizmów, które umożliwiają składanie skarg i odwołań w przypadku naruszeń prawa wyborczego, które rozpatrywane są w sposób sprawiedliwy i niezależny.
Więcej o tym, jak zgłaszać nieprawidłowości, przeczytasz w artykule <a href="https://bezpiecznewybory.pl/przewodnik-wyborczy/jak-zglaszac-nieprawidlowosci-wyborcze">Zgłaszanie nieprawidłowości</a>.
&nbsp;
<img decoding="async" loading="lazy" class="alignnone size-large wp-image-1123" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST-1024x486.png" alt="" width="750" height="356" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST-1024x486.png 1024w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST-300x143.png 300w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST-768x365.png 768w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST-1536x730.png 1536w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST-1568x745.png 1568w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/1.Zasady_bezpiecznych_wyborow_TEKST.png 1600w" sizes="(max-width: 750px) 100vw, 750px" />
&nbsp;
Źródła:
<ol>
<li><a href="http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/1D42DFA8555255A4C125810F00306B11/%24File/Strony%20od%20ZP_1_2017-1_Jaros%C5%82aw%20Szymanek.pdf">http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/1D42DFA8555255A4C125810F00306B11/%24File/Strony%20od%20ZP_1_2017-1_Jaros%C5%82aw%20Szymanek.pdf</a> [dostęp: 23.06.2023 r.]</li>
<li><a href="https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm">https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm</a> [dostęp: 23.06.2023 r.]</li>
<li><a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf</a> [dostęp: 23.03.2023 r.]</li>
<li><a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf</a> [dostęp: 27.06.2023 r.]</li>
</ol>

Istotne jest, by proces głosowania przebiegał zgodnie z prawem.

Zasady bezpiecznych wyborów

<h2>Centralny Rejestr Wyborców </h2>
Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw zakłada wprowadzenie Centralnego Rejestru Wyborców. Ma on wejść w skład Systemu Rejestrów Państwowych. Wprowadzenie CRW ma na celu gromadzenie danych o wyborcach m.in. do potwierdzenia praw wyborczych i sporządzenia spisu wyborców zarówno w Rzeczypospolitej Polskiej, jak i za granicą, a także weryfikacji podpisów poparcia. Centralny Rejestr Wyborców zastąpi prowadzone odrębnie przez poszczególne gminy, z wykorzystaniem różnych systemów informatycznych, lokalne rejestry wyborców.
Termin uruchomienia Centralnego Rejestru Wyborców wskaże Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej.
&nbsp;
<h2>Podwyższenie frekwencji wyborczej</h2>
Ustawa wprowadza regulacje, których celem jest podwyższenie frekwencji w wyborach. Zmiany w tym zakresie dotyczą m.in.:
<ul>
<li>zmiany wielkości obwodów głosowania. Komisarze wyborczy zostali zobowiązani do utworzenia obwodów głosowania w miejscowościach liczących powyżej 200 mieszkańców, w których nie było dotychczas siedziby obwodowej komisji wyborczej, a jest możliwość zorganizowania takiego lokalu. Ponadto co najmniej 5% mieszkańców danego obwodu lub wójt (burmistrz, prezydent miasta) uzyskali prawo do złożenia wniosku do komisarza wyborczego o dokonanie podziału obwodu głosowania, jeżeli na jego obszarze w wyniku podziału będzie możliwość zorganizowania lokalu obwodowej komisji wyborczej;</li>
<li>zapewnienia bezpłatnego transportu wyborcom niepełnosprawnym o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcom, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat.</li>
</ul>
<ul>
<li>zapewnienia przez wójtów lub burmistrzów w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich bezpłatnego gminnego przewozu pasażerskiego dla wyborców ujętych w spisie wyborców w stałym obwodzie głosowania położonym na obszarze danej gminy, pod warunkiem, że w danej gminie nie funkcjonuje w dniu wyborów publiczny transport zbiorowy albo najbliższy przystanek komunikacyjny oddalony jest o ponad 1,5 km od lokalu wyborczego.</li>
</ul>
&nbsp;
<h2>Obecność ½ członków obwodowej komisji wyborczej przez cały czas prac komisji</h2>
Rozporządzenie reguluje, że od momentu rozpoczęcia głosowania aż do jego zakończenia w lokalu wyborczym muszą być równocześnie obecni członkowie obwodowej komisji wyborczej w liczbie stanowiącej co najmniej 1/2 jej pełnego składu, w tym przewodniczący komisji lub jego zastępca. W poprzednim stanie prawnym wymagane było 2/3 pełnego składu komisji.
&nbsp;
<h2>Nowe uprawniania dla mężów zaufania oraz obserwatorów społecznych</h2>
Zmiany w ustawie wprowadzają nowe uprawnienia dla mężów zaufania oraz obserwatorów społecznych, umożliwiające rejestrację czynności obwodowej komisji wyborczej w obwodach na obszarze kraju nie tylko, jak dotychczas, przed rozpoczęciem glosowania i po jego zakończeniu, ale również w trakcie głosowania.
&nbsp;
Dodano także uprawnienie do przekazywania zarejestrowanego materiału nie tylko obwodowej komisji wyborczej, ale również do ministra właściwego do spraw informatyzacji, który zobowiązany będzie do przechowywania tych materiałów do czasu stwierdzenia ważności wyborów i udostępniania ich sądowi.
&nbsp;
<h2>Zmiana zasad głosowania wyborców stale zamieszkałych za granicą, a głosujących w kraju. </h2>
Wyborcy stale mieszkający za granicą, a głosujący w kraju w dalszym ciągu będą mogli głosować, okazując obwodowej komisji wyborczej paszport w celu stwierdzenia ich tożsamości, lecz konieczne będzie do tego wcześniejsze złożenie wniosku o zmianę miejsca głosowania lub przedstawienie zaświadczenia o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów.
&nbsp;
<h2>Skargi ws. okręgów wyborczych i obwodów głosowania</h2>
Ustawa zakłada zmianę organu, do którego kierowane będą mogły być skargi w sprawach podziału jednostki samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze oraz podziału gminy na stałe obwody głosowania. Dotychczas organem właściwym do rozpoznania takiej skargi była Państwowa Komisja Wyborcza. Kompetencję tę przejmie Naczelny Sąd Administracyjny.
Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. weszła w życie w dniu 31 marca 2023, z wyjątkiem przepisów:
<ol>
<li>wdrażających umowę Rzeczpospolitej Polskiej ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – przepisy weszły w życie w dniu 17 marca 2023 r.;</li>
<li>związanych z utworzeniem i funkcjonowaniem Centralnego Rejestru Wyborców;</li>
<li>związanych z przekazywaniem przez mężów zaufania ministrowi informatyzacji materiałów z zarejestrowanym przebiegiem czynności obwodowej komisji wyborczej;</li>
<li>dotyczących składania określonych w ustawie wniosków przez wyborców przy pomocy usług elektronicznych udostępnionych przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.</li>
</ol>
Terminy, o których mowa w pkt 2-4, zostaną określone przez Prezesa Rady Ministrów w komunikatach wydanych po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej. Komunikaty zostaną ogłoszone w Dzienniku Ustaw.
Poza tym większość zmienianych przepisów Kodeksu wyborczego w odniesieniu do wyborów organów jednostek samorządu terytorialnego znajdzie zastosowanie od następnej kadencji.
Omówienie na podstawie: <a href="https://pkw.gov.pl/aktualnosci/informacje/najwazniejsze-zmiany-wynikajace-z-ustawy-z-dnia-26-stycznia-2023-r-o-zmianie-ustawy-kodeks-wyborczy-">https://pkw.gov.pl/aktualnosci/informacje/najwazniejsze-zmiany-wynikajace-z-ustawy-z-dnia-26-stycznia-2023-r-o-zmianie-ustawy-kodeks-wyborczy-</a>
&nbsp;
Źródło:
<ol>
<li><a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000497/T/D20230497L.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230000497/T/D20230497L.pdf</a></li>
</ol>

Opis najważniejszych zmian w Kodeksie wyborczym wynikających z ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r.

Najważniejsze zmiany w Kodeksie wyborczym

&nbsp;
Rewolucja cyfrowa i dostęp do dużej ilości danych niewątpliwie zmieniły środowisko, w którym żyjemy, a nowe media &#8211; umożliwiły bycie w łączności w sposób właściwie nieograniczony. Infosfera jest też miejscem, w którym manipulacja informacją stała się powszechnym zjawiskiem. Rozpoznawanie tego rodzaju treści w sieci jest procesem ciągłego uczenia się i doskonalenia umiejętności krytycznego myślenia. Ważne jest więc, by umieć dostrzec różne techniki manipulacyjne, weryfikować informacje oraz porównywać je w różnych źródłach przed podjęciem decyzji lub podzieleniem się treściami.
&nbsp;
<h2>Filtry bańki informacyjnej </h2>
Algorytmy serwisów społecznościowych często personalizują wyświetlane nam informacje, prezentując nam treści zgodne z naszymi upodobaniami i poglądami. Dotyczy to zarówno przekazów marketingowych, które mają nakłonić nas do zakupu danego produktu lub skorzystania z usługi, jak i informacji istotnych społecznie. Może to również prowadzić, co szczególnie niebezpieczne, do utrwalania określonych zachowań bądź przekonań.
&nbsp;
By ograniczyć wpływ tego zjawiska, warto:
&#8211; świadomie poszukiwać wiadomości spoza własnej bańki informacyjnej;
&#8211; być otwartym na różnorodne opinie, np. obserwować konta lub media prezentujące poglądy, z którymi się nie utożsamiamy.
Czerpanie informacji z różnych źródeł pomaga nie tylko poszerzyć nasze horyzonty, lecz także lepiej zrozumieć odmienne postawy społeczne.
&nbsp;
<h2>Kampanie dezinformacyjne</h2>
Niektóre manipulacje w sieci nie są dziełem pojedynczych osób, ale stanowią zorganizowane kampanie dezinformacyjne, które mają na celu wpływanie na opinię publiczną lub osiągnięcie konkretnych celów politycznych lub społecznych. Ich częścią mogą być również fake newsy, czyli przekazy zawierające zmanipulowane fakty, których celem jest wywołanie jak największego zainteresowania tematem. Takie kampanie mogą być prowadzone przez fałszywe konta społecznościowe, boty lub trolle.
&nbsp;
<h2>Dezinformacja w czasie wyborów</h2>
W kontekście wyborów warto szczególnie pamiętać o zjawisku dezinformacji politycznej. Może ona obejmować:
&#8211; fałszywe informacje o kandydatach;
&#8211; fałszywe oskarżenia lub insynuacje, które mają na celu zniechęcenie wyborców do danego kandydata lub partii politycznej.
&nbsp;
Podczas kampanii wyborczej tego typu manipulacje – co pokazują przykłady z różnych innych krajów – z pewnością będą się nasilać. Co zrobić, by im nie ulec?
<ol>
<li>Sprawdź, czy informacje są potwierdzone przez inne źródła – aby upewnić się, że są zgodne i rzetelne.</li>
<li>Zwróć uwagę na datę publikacji wpisu lub artykułu – niektóre materiały mogą być już nieaktualne.</li>
<li>Zweryfikuj, czy przekaz zawiera fakty, czy tylko opinie.</li>
<li>Zastanów się, czy źródło prezentuje tylko jednostronne informacje – brak różnorodności perspektyw może prowadzić do błędnej interpretacji.</li>
<li>Upewnij się, że źródło prezentuje dowody na swoje twierdzenia – informacje powinny być oparte na faktach i badaniach, a nie na spekulacjach lub przypuszczeniach.</li>
</ol>
&nbsp;
<h2>Manipulacja kontekstem</h2>
Polega na prezentowaniu informacji w taki sposób, który zmienia ich znaczenie lub wprowadza nas w błąd. Manipulatorzy często wybierają fragmenty informacji, które pasują do ich narracji, pomijając istotne fakty.
&nbsp;
Jak rozpoznać manipulację kontekstem?
&#8211; Sprawdź, czy informacja pochodzi z wiarygodnego źródła;
&#8211; Zwróć uwagę na datę publikacji. Manipulatorzy często sięgają po wiadomości sprzed lat, by uwiarygodnić przekaz propagowany w danym momencie.
&#8211; Spróbuj znaleźć pełną treść, jeśli przekaz zawiera tylko cytat lub fragment wideo.
&nbsp;
Również jeśli informacja jest jednostronna i nie uwzględnia innych punktów widzenia, powinna wzbudzić naszą czujność.
&nbsp;
<h2>Przykład manipulacji kontekstem:</h2>
&nbsp;
<img decoding="async" loading="lazy" class="alignnone size-full wp-image-1174" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/Gladyszow2.png" alt="" width="543" height="746" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/Gladyszow2.png 543w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2023/08/Gladyszow2-218x300.png 218w" sizes="(max-width: 543px) 100vw, 543px" />
&nbsp;
Autor tego tweeta nie mówi niczego wprost, ale sugeruje, że tablice z nazwami miejscowości od teraz są również po ukraińsku.
W rzeczywistości jest to język łemkowski, obecny w Polsce w życiu publicznym, np. na tablicach z dodatkowymi nazwami miejscowości w gminach Gorlice oraz Uście Gorlickie, podręcznikach szkolnych, publikacjach periodycznych oraz w życiu kulturalnym Łemków.
W tym przypadku wykorzystano więc fakt, że język łemkowski bazuje na cyrylicy, a więc na pierwszy rzut oka może wyglądać jak ukraiński. W kontekście innych wpisów w mediach społecznościowych sugerujących, że Ukraińcy mają w Polsce coraz więcej przywilejów oraz dążą do przejęcia naszego kraju, ten fake news może powodować negatywne emocje wobec uchodźców zza wschodniej granicy oraz osłabiać naszą chęć pomocy
&nbsp;
<h2>Manipulacja przy materiałach foto/wideo</h2>
W erze cyfrowej łatwo jest manipulować obrazami i nagraniami w celu wprowadzenia nas w błąd, zwłaszcza wykorzystując do tego sztuczną inteligencję. Powszechne dziś w sieci deep fake’i mogą sprawić, że coś wydaje się prawdziwe, podczas gdy w rzeczywistości jest to poddany obróbce materiał.
&nbsp;
Deep fakes – filmy, w których obraz i dźwięk zostały zmienione za pomocą narzędzi sztucznej inteligencji najczęściej w taki sposób, że pokazane w nich osoby wypowiadają słowa, których nigdy nie powiedziały, lub robią rzeczy, których nigdy nie zrobiły.
&nbsp;
Jak rozpoznawać deep fake’i?
<ol>
<li> Zwróć uwagę na jakość wideo. Weryfikację warto zacząć od pobrania obrazu w wysokiej rozdzielczości. Często dopiero wtedy można zauważyć nieregularności lub widoczne piksele, które mają uniemożliwić odbiorcom zauważenie istotnych szczegółów.</li>
<li>Uważnie wsłuchaj się w nagranie dźwiękowe. Audio pełne zakłóceń, szumów czy wtrąceń również może być wskazówką, że mamy do czynienia z materiałem zmanipulowanym.</li>
<li>Przyjrzyj się szczegółom. Jeśli w materiale występują osoby, sprawdź, czy np. głowa jest ułożona naturalnie w stosunku do całego ciała lub czy jej odbicie jest widoczne w szklanym stole, przy którym siedzi. Zdemaskować deep fake&#8217;a może także nienaturalne mruganie (przez to, że większość technologii bazuje na obrazach z otwartymi oczami, mruganie na deep fake&#8217;u może być np. zbyt częste).</li>
<li>Połączenie dźwięku i obrazu. Zwróć uwagę, czy ruch ust jest zbieżny z dźwiękiem. Jeśli występują w tej sferze jakieś opóźnienia, bardzo możliwe, że ścieżka dźwiękowa i wizualna zostały ze sobą sztucznie połączone.</li>
<li>Oceń montaż. Nieprawidłowości między obrazami, takie jak: przeskakujące klatki, zmieniający się kolor lub różne kąty padania światła, również mogą wskazywać na to, że wideo to deep fake.</li>
</ol>
&nbsp;
Często taka analiza może być pracochłonna, można więc wtedy skorzystać ze stron organizacji fact-checkingowych, którym można zgłosić budzący nasze wątpliwości materiał.
&nbsp;
<h2>Manipulacja danymi</h2>
Polega na wybiórczym przedstawianiu, przekształcaniu lub interpretowaniu danych w celu osiągnięcia pożądanych rezultatów. Autorzy publikacji mogą celowo prezentować tylko liczby, które potwierdzają ich tezy, a pomijać te, które im przeczą.
&nbsp;
Jak rozpoznać manipulację danymi? Warto sprawdzać ich źródła, analizować metody zbierania i przetwarzania informacji oraz porównywać wyniki z innymi publikacjami.
&nbsp;
O tego rodzaju manipulacji mogą świadczyć:
&#8211; Dobieranie danych pod tezę,
&#8211; Niereprezentatywne próby badawcze,
&#8211; Stronnicza wizualizacja wyników.
&nbsp;
<h2>Przedstawianie opinii jako faktów</h2>
Manipulatorzy często przedstawiają własne opinie jako fakty w celu przekonania innych do swojego punktu widzenia. Z tego powodu unikają konkretów i danych, a swoje twierdzenia opierają na emocjach, opinii lub ogólnikach. Brak potwierdzenia tych przekazów w oficjalnych źródłach powinien wzbudzić naszą czujność. Pamiętajmy, że fakty są niepodważalne, ale opinie na ich temat mogą być subiektywne i nieprawdziwe.
&nbsp;
<h2>Podszywanie się pod zaufane instytucje lub osoby</h2>
Podszywanie się pod znane osoby, celebrytów lub instytucje, aby zdobyć zaufanie i wpływ na nasze przekonania, jest częstą techniką manipulacji. Aby się przed nią uchronić, warto sprawdzać oficjalne strony, profile w mediach społecznościowych i weryfikować autentyczność informacji. Należy także zwracać uwagę na szczegóły, którymi mogą różnić się strony czy profile oficjalne od tych, które jedynie za takie się podają.
&nbsp;
<h2>Nadmierne wykorzystywanie emocji</h2>
Emocje, takie jak strach, gniew czy radość, mogą być wykorzystywane przeciwko nam, by skłonić nas do reakcji lub podjęcia określonych działań. Autorzy zmanipulowanych przekazów często stymulują nasze emocje, zarówno działając długofalowo i stopniowo, jak i gwałtownie &#8211; jednym wpisem potrafią wzbudzić w nas złość, euforię lub oburzenie. Wszystko to, by osiągnąć własne cele. Przed podjęciem jakichkolwiek działań, warto zachować dystans, nie działać w pośpiechu, analizować informacje i dać sobie dłuższą chwilę na refleksję. Czemu jakiś przekaz aż tak mną wstrząsnął?
&nbsp;
<h2>Podsumowanie</h2>
Rozpoznanie manipulacji w sieci wymaga uważności, krytycznego myślenia i zdolności do analizy informacji. Korzystanie z różnych źródeł, sprawdzanie faktów, szukanie informacji w zaufanych mediach i zachowanie zdrowego sceptycyzmu pomaga nam uniknąć manipulacji i podejmować bardziej świadome decyzje w świecie online. Pamiętajmy, że jako użytkownicy internetu mamy również odpowiedzialność dzielenia się rzetelnymi i sprawdzonymi informacjami, aby przeciwdziałać manipulacji i dezinformacji w sieci.
&nbsp;
Źródła:
<ol>
<li>Grycuk A., Fake newsy, trolle, boty i cyborgi w mediach społecznościowych. [w:] Analizy BAS [on-line]. Biuro Analiz Sejmowych, 2021. <a href="https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20152.pdf">https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20152.pdf</a> [dostęp: 07.07.2023 r.]</li>
<li>Kalsnes B., Fake News. [w:] Oxford Research Encyclopedia of Communication [on-line]. 2018. [dostęp: 30.06.2023 r].</li>
<li>Nowak J. S., Społeczeństwo informacyjne – geneza i definicje, [w:] Społeczeństwo informacyjne. Krok naprzód, dwa kroki wstecz, red. P. Sienkiewicz, J. S. Nowak, Polskie Towarzystwo Informatyczne – Oddział Górnośląski, Katowice. (<a href="http://delibra.bg.polsl.pl/Content/24702/BCPS_28204_2008_Spoleczenstwo-inform.pdf">http://delibra.bg.polsl.pl/Content/24702/BCPS_28204_2008_Spoleczenstwo-inform.pdf</a>, dostęp: 30.06.2023 r.</li>
</ol>
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;

<h1>Skuteczne sposoby na weryfikowanie dezinformacji, fake newsów i deep fake&#8217;ów.</h1>

Jak rozpoznać manipulację w sieci?

&nbsp;
<h1>Zadania obwodowej komisji wyborczej</h1>
Obowiązki OKW są związane z przeprowadzeniem głosowania w danym obwodzie. Należą do nich: czuwanie nad przestrzeganiem prawa wyborczego podczas głosowania, ustalenie wyników głosowania w obwodzie oraz przesłanie ich do właściwej komisji wyborczej.
&nbsp;
<h2>Wymagania dla kandydatów </h2>
Kandydat na członka obwodowej komisji wyborczej musi spełniać określone kryteria. Przede wszystkim, musisz:
<ul>
<li>być obywatelem Polski,</li>
<li>mieć ukończone 18 lat najpóźniej w dniu zgłoszenia,</li>
<li>nie być pozbawionym praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,</li>
<li>nie być pozbawionym praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu</li>
<li>nie możesz być osobą ubezwłasnowolnioną prawomocnym orzeczeniem sądu.</li>
</ul>
&nbsp;
<h2>Uwaga!</h2>
Kandydaci muszą również stale zamieszkiwać na obszarze województwa, w którym są zgłaszani do komisji, oraz być wpisanymi do stałego rejestru wyborców jednej z gmin na tym obszarze.
&nbsp;
<h2>Należy pamiętać, że członek obwodowej komisji wyborczej nie może pełnić jednocześnie innych funkcji, np. być:</h2>
<ul>
<li>kandydatem w wyborach,</li>
<li>komisarzem wyborczym,</li>
<li>pełnomocnikiem wyborczym,</li>
<li>pełnomocnikiem finansowym,</li>
<li>urzędnikiem wyborczym,</li>
<li>mężem zaufania lub obserwatorem społecznym,</li>
<li>rodziną kandydata w wyborach w danym okręgu, z którego ten kandyduje, czyli:</li>
</ul>
&#8211; małżonkiem, jego ojcem, matką, dziadkiem, babcią (tzw. wstępnym),
&#8211; synem, córką, wnukiem, wnuczką (tzw. zstępnym),
&#8211; rodzeństwem, małżonkiem zstępnego lub przysposobionego albo osobą pozostającą z kandydatem w stosunku przysposobienia.
&nbsp;
<h2>Zgłoszenie kandydatury</h2>
W przypadku spełnienia wymienionych kryteriów, możesz zgłosić swoją kandydaturę na członka obwodowej komisji wyborczej. Możesz to zrobić na dwa sposoby: skontaktować się z pełnomocnikiem komitetu wyborczego albo zgłosić swoją kandydaturę samodzielnie w urzędzie gminy.
Wykaz wszystkich pełnomocników komitetów wyborczych, utworzonych w związku z wyborami do Sejmu i Senatu oraz ich adresy będą dostępne na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej.
Należy pamiętać, że termin zgłaszania kandydatów na członków komisji wygasa najpóźniej 30 dni przed wyborami.
&nbsp;
<h2>Decyzja o powołaniu w skład komisji</h2>
Po zgłoszeniu pełnomocnicy komitetów wyborczych przekażą listę kandydatów do odpowiednich urzędów. Warto podkreślić, że zgłoszenie nie gwarantuje automatycznego powołania w skład komisji.
&nbsp;
Źródła:
<ol>
<li><a href="https://pkw.gov.pl/aktualnosci/informacje/jak-zostac-kandydatem-na-czlonka-obwodowej-komisji-wyborczej">https://pkw.gov.pl/aktualnosci/informacje/jak-zostac-kandydatem-na-czlonka-obwodowej-komisji-wyborczej</a> [dostęp: 25.07.2023 r.]</li>
<li><a href="https://pkw.gov.pl/aktualnosci/informacje/wybory-do-sejmu-i-senatu-2019-quotjak-zostac-kandydatem-na-czlonka-obwodowej-komisji-wyborczejquot-spot-i-poradnik">https://pkw.gov.pl/aktualnosci/informacje/wybory-do-sejmu-i-senatu-2019-quotjak-zostac-kandydatem-na-czlonka-obwodowej-komisji-wyborczejquot-spot-i-poradnik</a> [dostęp: 26.07.2023 r.]</li>
<li><a href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf">https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf</a> [dostęp:26.07.2023 r.]</li>
</ol>

Przedstawiamy warunki, które muszą spełniać kandydaci, oraz przewodnik krok po kroku.