1. Jak sprawdzić swoje uprawnienia do głosowania?
Uprawnienia do głosowania można sprawdzić na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej. Innym sposobem jest portal ePUAP. Wystarczy zalogować się na swoje konto i wyszukać informacje dotyczące uprawnień wyborczych. Można także skontaktować się z urzędem gminy, w której jest się zameldowanym. Pracownicy urzędu mogą udzielić informacji na temat uprawnień do głosowania, miejsca i terminu głosowania oraz pomóc w przypadku jakichkolwiek wątpliwości.
2. Jak zarejestrować się do głosowania?
4 sierpnia na podstawie opublikowanego dzień wcześniej w Dzienniku Ustaw komunikatu premiera uruchomiono Centralny Rejestr Wyborców. Od tej pory, jeśli jesteś obywatelem Polski, masz ukończone 18 lat oraz nie pozbawiono Cię praw wyborczych, Twoje dane znajdują się w tym centralnym rejestrze. Za pomocą usługi Twoje dane w CRW możesz w każdej chwili sprawdzić, jakie Twoje dane są w CRW. [Usługa w trakcie uruchamiania].
3. W jaki sposób wziąć udział w wyborach, będąc za granicą?
Obecnie osoby mieszkające za granicą mają prawo głosować w wyborach do Sejmu oraz Parlamentu Europejskiego. W celu zarejestrowania się jako wyborca zagraniczny należy wypełnić odpowiedni formularz. Można go pobrać ze strony internetowej Państwowej Komisji Wyborczej albo uzyskać w polskiej placówce dyplomatycznej lub konsularnej w Twoim kraju pobytu. Ważne, aby być świadomym terminów rejestracji i głosowania, ponieważ różnią się one w zależności od wyborów.
4. Jakie dokumenty są potrzebne do głosowania w wyborach w Polsce?
Do głosowania w wyborach konieczne jest posiadanie odpowiednich dokumentów tożsamości. Polski obywatel może zagłosować, okazując aktualny, polski dowód osobisty lub każdy dokument ze zdjęciem wydany przez oficjalne instytucje.
Ważne jest, aby pamiętać, że konkretna lista dokumentów akceptowanych do głosowania może różnić się w zależności od rodzaju wyborów i przepisów obowiązujących w danym czasie. Zawsze warto więc sprawdzić bieżące informacje na oficjalnych stronach internetowych organów wyborczych, takich jak Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) lub skontaktować się z odpowiednimi instytucjami
5. Jakie są dostępne opcje głosowania dla osób niepełnosprawnych?
Wyborcy z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mogą oddać głos zarówno w lokalu wyborczym, jak i korespondencyjnie. Mogą również głosować przez pełnomocnika. Pełna lista uprawnień (także w formie audio) znajduje się na stronie PKW.
6. Jak dopisać się do CRW?
Jeśli nie jesteś obywatelem Polski, lecz mieszkasz tu i chcesz wziąć udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego lub samorządowych, powinieneś dopisać się do Centralnego Rejestru Wyborców. Szczegółowe zasady oraz instrukcje krok po kroku znajdziesz na stronie gov.pl.
7. Czym jest dezinformacja wyborcza?
Dezinformacja wyborcza to celowe rozpowszechnianie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji w kontekście wyborów lub kampanii. Jej celem jest wpływanie na decyzje wyborcze i zniekształcanie rzeczywistości politycznej, a także wprowadzanie zamętu i niepewności w procesie wyborczym. Może być stosowana przez różne podmioty: partie polityczne, kandydatów, grupy interesów oraz – co ważne – przez osoby zewnętrzne.
8. Jak weryfikować informacje wyborcze?
W kontekście kampanii i wyborów warto stosować dobre praktyki weryfikowania informacji, takie jak:
W tym czasie powinniśmy ze szczególną ostrożnością podchodzić do informacji czerpanych z mediów społecznościowych. Wartościowymi źródłami wiedzy mogą być także strony fact-checkingowe, organizacji medialnych czy niezależnych instytucji.
9. Jaka jest rola obywateli w zwalczaniu dezinformacji wyborczej?
Skuteczne zwalczanie dezinformacji wyborczej w dużej mierze zależy od postaw obywateli. Dwa najważniejsze działania, które można podjąć w tym czasie, to dzielenie się tylko sprawdzonymi informacjami oraz zgłaszanie fake newsów odpowiednim instytucjom.
Treści budzące wątpliwość można wysłać za pośrednictwem stron internetowych organizacjom fact-checkingowym, które profesjonalnie zajmują się weryfikowaniem informacji. Fałszywe wiadomości wyborcze można zaś zgłosić instytucjom takim jak PKW czy NASK (informacje@nask.pl), a w mediach społecznościowych – przez wybranie opcji “Zgłoś wiadomość” lub “Zgłoś post”.
10. Co grozi za rozpowszechnianie dezinformacji wyborczej?
Za rozpowszechnianie informacji znieważających inną osobę publicznie za pomocą środków masowego przekazu lub w inny sposób tak, by ta zniewaga do niej dotarła, w świetle art. 216 Kodeksu karnego podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
11. Jakie środki są podejmowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa wyborów?
Proces wyborczy w Polsce podlega nadzorowi i regulacjom ze strony Państwowej Komisji Wyborczej (PKW). Jest ona odpowiedzialna za monitorowanie i nadzór nad przebiegiem wyborów, w tym nadzorowanie pracy organów wyborczych na różnych szczeblach. Działania zapewniające bezpieczeństwo wyborom oraz sankcje za naruszenie przepisów określa także ustawa o ochronie wyborów. Do zabezpieczeń technicznych należą zaś m.in. zabezpieczone urny wyborcze, pieczęcie, systemy monitoringu i kontroli, a także zabezpieczenia przed fałszowaniem dokumentów wyborczych.
12. Jakie są procedury w przypadku podejrzeń o naruszenie bezpieczeństwa wyborów?
W przypadku podejrzeń o naruszenie bezpieczeństwa wyborów należy jak najszybciej zgłosić je Państwowej Komisji Wyborczej lub lokalnym komisjom. Po otrzymaniu skargi PKW ma prawo przeprowadzić kontrolę lub dochodzenie, w ramach których może dokonać audytu, przesłuchać świadków oraz sprawdzić dokumenty wyborcze.
13. Jak zapobiega się manipulacji wynikami wyborów?
W Polsce istnieją niezależne komisje wyborcze na różnych szczeblach, które są odpowiedzialne za organizację i nadzór nad wyborami. Komisje te składają się z przedstawicieli różnych partii politycznych, co zapewnia pluralizm i uniezależnienie od jednego podmiotu. Wybory są także monitorowane przez obserwatorów, w tym przedstawicieli organizacji pozarządowych, politycznych i międzynarodowych. Obserwatorzy mają za zadanie monitorować przebieg wyborów, zgłaszać potencjalne nieprawidłowości i zapewniać przejrzystość procesu. Moment otwarcia urn oraz wyjmowania głosów mogą również rejestrować dziennikarze, zaraz po tym muszą jednak opuścić lokal wyborczy.
14. Jak weryfikowane i liczone są głosy?
Po zamknięciu lokali wyborczych członkowie obwodowej komisji wyborczej przeliczają znajdujące się w urnie karty oraz sprawdzają, ile głosów jest nieważnych, a także – ile głosów uzyskały poszczególne komitety i kandydaci. Na tej podstawie powstaje protokół, z którego dane wprowadza się do systemu elektronicznego. Dokument zostaje udostępniony w lokalu wyborczym, a więc każdy może się z nim zapoznać. Wszystkie czynności obwodowej komisji wyborczej wykonywane są wspólnie przez jej członków w liczbie stanowiącej co najmniej ⅔ pełnego składu. Ze szczegółową procedurą można się zapoznać, korzystając z zapisów Kodeksu wyborczego.
15. Jakie są zasady dotyczące kampanii wyborczych?
Zasady dotyczące kampanii wyborczych w Polsce są określane przez prawo wyborcze i regulacje Państwowej Komisji Wyborczej (PKW). Kilka podstawowych zasad to: równość szans, transparentne i zgodne z przepisami prawa finansowanie, zakaz korzystania z publicznych środków, zgodna z zasadami uczciwości oraz nienaruszająca dóbr osobistych innych kandydatów reklama wyborcza, możliwość udziału w debatach i spotkaniach publicznych kandydatów. Obowiązuje także zakaz nękania innych kandydatów i niszczenia materiałów wyborczych. Szczegółowe przepisy mogą się różnić w zależności od rodzaju wyborów oraz aktualnych regulacji.