Ogół kwestii związanych z przeprowadzeniem wyborów regulowany jest więc przez ordynacje wyborcze w postaci ustaw. Te zaś – jak w każdym innym przypadku – muszą być zgodne z najwyższym aktem prawnym w Polsce, Konstytucją RP. Zgodnie z artykułami 96 i 97 „wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym”, do Senatu zaś „są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym”.
Na bezpieczeństwo procesu wyborczego wpływ ma wiele sfer funkcjonowania państwa takich jak: praworządność, system medialny, edukacja, a także postawy samych obywateli.
Podstawowym gwarantem bezpieczeństwa wyborów są równość i uczciwość
Oznacza to, że wszyscy obywatele mają równe prawa wyborcze, są traktowani uczciwie i bez uprzedzeń na każdym etapie procesu wyborczego.
Organy władzy powinny zapewnić obywatelom odpowiednie środki bezpieczeństwa, takie jak ochrona przed przemocą, zastraszaniem czy zakłócaniem porządku publicznego podczas procesu wyborczego.
Równie ważne w kontekście wyborów są wolność słowa i jednakowy dostęp do mediów
Tylko jeśli obywatele mogą swobodnie wyrażać swoje opinie, bez strachu przed negatywnymi konsekwencjami, wybory uznaje się za wolne. Dbanie o prawo do wolności wypowiedzi zarówno na poziomie jednostek, jak i sektora mediów jest ważne dla bezpieczeństwa wyborów, a tym samym – ustroju demokratycznego.
Należy jednak pamiętać, że wolność słowa ma swoje ograniczenia, a osoby, które je przekraczają, posługując się np. mową nienawiści, mogą zostać ukarane zgodnie z art. 256 i 257 Kodeksu karnego.
By móc kształtować swoje preferencje wyborcze oraz poglądy, wszyscy obywatele powinni mieć także równy dostęp do mediów publicznych i prywatnych. Jest to istotne również w kontekście kandydatów i partii politycznych, którzy w dużej mierze przedstawiają swoje programy za pośrednictwem mediów.
Nie jesteś pewny, na kogo zagłosować? Sprawdź swoje preferencje, wypełniając test na stronie https://latarnikwyborczy.pl/
Edukacja wyborcza
Bezpieczeństwo wyborów to także organizowanie programów edukacyjnych, które pomagają obywatelom zrozumieć proces wyborczy, ich prawa i obowiązki oraz znaczenie uczestnictwa w wyborach. Wiele tego typu treści można znaleźć na stronie Państwowej Komisji Wyborczej.
Ogromny wpływ na bezpieczeństwo wyborów ma także sama ich procedura, w tym:
- System rejestracji wyborców, w którym uwzględniane są tylko osoby spełniające określone wymogi, takie jak wiek i obywatelstwo, co gwarantuje uczciwy wynik głosowania.
- Zapewnienie systemów głosowania, które minimalizują ryzyko manipulacji, fałszerstw i naruszeń poufności głosów.
- Monitorowanie procesu wyborczego przez niezależnych obserwatorów, organizacje monitorujące i przedstawicieli partii politycznych w celu nadzorowania przebiegu wyborów i zgłaszania wszelkich nieprawidłowości.
- Niezawisłość organów wyborczych, niezależnych od wpływów politycznych i działających zgodnie z prawem. Przebieg wyborów parlamentarnych w Polsce nadzoruje Państwowa Komisja Wyborcza.
Transparentne zasady kampanii wyborczych
Prawidłowy przebieg wyborów zależy także od przestrzegania zasad kampanii wyborczej, które wynikają z prawa wyborczego i regulacji Państwowej Komisji Wyborczej. W tym celu ustanowiono przepisy dotyczące finansowania kampanii wyborczych. Pozwalają one m.in. uniknąć nieuczciwego wpływu pieniędzy na wynik wyborów.
Zgłaszanie nieprawidłowości
Bezpieczne wybory to też zapewnienie obywatelom mechanizmów, które umożliwiają składanie skarg i odwołań w przypadku naruszeń prawa wyborczego, które rozpatrywane są w sposób sprawiedliwy i niezależny.
Więcej o tym, jak zgłaszać nieprawidłowości, przeczytasz w artykule Zgłaszanie nieprawidłowości.
Źródła:
- http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/1D42DFA8555255A4C125810F00306B11/%24File/Strony%20od%20ZP_1_2017-1_Jaros%C5%82aw%20Szymanek.pdf [dostęp: 23.06.2023 r.]
- https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm [dostęp: 23.06.2023 r.]
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf [dostęp: 23.03.2023 r.]
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110210112/U/D20110112Lj.pdf [dostęp: 27.06.2023 r.]
