<p>Rzetelne materiały i informacje o tym, jak weryfikować treści zamieszczane w internecie w okresie przedwyborczym, o szeroko pojętej dezinformacji oraz bezpiecznych wyborach.</p>


Baza wiedzy wyborczej

<p>Wybory w 2024 roku mogły wywołać nie tylko skutki w poszczególnych państwach, lecz także wpłynąć na handel międzynarodowy, bezpie­czeństwo i stabilność finansową na świecie. Dezinformacja wykorzy­stywana przez państwa autorytarne może prowadzić do zaostrzenia konfliktów międzynarodowych, wprowadzenia sankcji lub zwiększyć zagrożenie cyberatakami, co z kolei może destabilizować całe społe­czeństwa i regiony.</p>
<p>W niniejszej publikacji przedstawiono raporty na temat wpływu dezinformacji na wybory w pięciu krajach: Tajwanie, Senegalu, Meksyku, Republice Południowej Afryki i w Stanach Zjednoczonych. Każda analiza dostarcza unikalnego wglądu w to, jak dezinformacja przejawia się na świecie. Trzy z wymienionych państw należą do Globalnego Południa, obszaru będącego strategicznym celem operacji informacyjnych prowadzonych przez Rosję. Tajwan wyróżnia się jako istotny punkt zapalny, nieustannie atakowany przez Chiny wykorzystujące najnowocześniejsze technologie do prowadzenia wyrafinowanych kampanii dezinformacyjnych i kształtowania narracji. Dodatkowo, przedstawiono szczegółową analizę dezinformacji wyborczej w Stanach Zjednoczonych opracowaną jeszcze przed wyborami, ukazując specyficzne wyzwania i strategie. Dzięki zebraniu różnorodnych przykładów publikacja ma na celu wskazanie dalekosiężnych skutków dezinformacji oraz globalnych konsekwencji operacji wpływu.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>ENG</p>
<p>The 2024 super elections could not only have domestic consequences for individual countries, but also affect global trade, security and finan­cial stability. Disinformation used by authoritarian states can lead to the exacerbation of international conflicts, the introduction of sanctions or cyber attacks, which can further destabilize the whole societies and regions.</p>
<p>This report delves into the complex landscape of disinformation by ex­amining five distinct countries spread across four diverse continents. Case studies include Taiwan, Senegal, Mexico, South Africa, and the United States, each offering unique insights into how disinformation manifests globally. Three of these nations belong to the Global South, which is particularly susceptible to the strategic influence of Russian information operations. Taiwan stands out as a significant focal point, relentlessly targeted by China’s sophisticated information campaign that employs cutting-edge technology to shape narratives. Further­more, we provide a comprehensive analysis of electoral disinforma­tion in the United States in the run-up to the election, highlighting the unique challenges and strategies. By exploring these varied examples, the report aims to illuminate the far-reaching impacts of disinformation and the intricate web of global influences at play.</p>


<p>Raport  o dezinformacji wyborczej w pięciu krajach: Tajwanie, Senegalu, Meksyku, Republice Południowej Afryki i w Stanach Zjednoczonych.</p>


Raport o światowej dezinformacji wyborczej 2024

<p>Zapraszamy do zapoznania się z broszurą „Osłona kampanii wyborczej. Przeciwdziałanie dezinformacji na przykładzie wybranych kampanii dezinformacyjnych”, przygotowaną z myślą o potrzebach jednostek samorządu terytorialnego. W publikacji zebrano m.in. przykłady zastosowania technik manipulacyjnych, zarys zagranicznych ingerencji w polskiej infosferze oraz opis działań NASK w zakresie przeciwdziałania dezinformacji. Autorzy objaśniają ponadto najważniejsze zasady cyberhigieny.</p>


<p>Zapraszamy do zapoznania się z broszurą przygotowaną z myślą o potrzebach jednostek samorządu terytorialnego.</p>


Osłona kampanii wyborczej. Przeciwdziałanie dezinformacji na przykładzie wybranych kampanii dezinformacyjnych

<p>W Polsce wybory europarlamentarne (09.06.2024 r.) były ostatnim etapem trójboju wyborczego, który w stosunkowo krótkim okresie obejmował wybory parlamentarne (15.10.2023 r.) i wybory samorządowe (07.04.2024 r. oraz 21.04.2024 r.). Międzynarodowy wymiar tego wydarzenia sprawia, że wybory te mają szczególne znaczenie polityczne i społeczne, a także stają się celem dezinformacyjnych kampanii, które mogą wpływać na wyniki na szeroką skalę. Zakłócanie zdolności wyborców do podejmowania w pełni świadomych decyzji oraz podważanie zaufania do instytucji publicznych może mieć realny wpływ na postawy wyborców oraz na decyzje polityczne zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim. W związku z tym, przeciwdziałanie i zwalczanie dezinformacji, szczególnie w kontekście wyborczym, stanowi kluczowe wyzwanie dla współczesnych demokracji.</p>
<p>Niniejszy raport zwraca uwagę na narracje bezpośrednio dotyczące wyborów do Parlamentu Europejskiego w Polsce. W szczególności skupiono się na identyfikacji i analizie głównych tez dezinformacyjnych oraz wpływie na proces wyborczy w kontekście głosowania z 09.06.2024 r. Poruszane wątki tematyczne dotyczyły głównie delegitymizacji procesu wyborczego i obejmowały fałszywe twierdzenia o wyborczych manipulacjach, rzekomym finansowaniu kampanii oczerniających posłów przez PE oraz inne nieprawdziwe treści mające potencjalnie na celu podważenie wiarygodności głosowania.</p>


<p>Podsumowanie zgłoszeń oraz analiza trendów dezinformacyjnych z okresu wyborów do Parlamentu Europejskiego 2024 r.</p>


Raport z okresu wyborów do Parlamentu Europejskiego 2024

<p><strong>Eurowybory zbliżają się wielkimi krokami. Kampania wyborcza trwa, a kandydaci walczą o uwagę i poparcie obywateli. W natłoku informacji na temat polityków i ich wyborczych obietnic, postawmy na wiarygodne źródła wiedzy.  </strong></p>
<p>W wyborach w Polsce startuje 1020 osób:  476 kobiet (47 proc.) i 544 mężczyzn (53 proc.). Na jeden mandat do europarlamentu przypada w naszym kraju 19 kandydatów. Listy wystawiło łącznie 11 komitetów. Każda i każdy z nich w czasie kampanii próbuje przekonać do siebie jak najwięcej wyborców. Jak odnaleźć się w natłoku wiadomości dotyczących ich kompetencji, poglądów i programów politycznych? Gdzie szukać wiarygodnych informacji, by 9 czerwca zagłosować świadomie i odpowiedzialnie? Podpowiadamy. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Programy wyborcze na oficjalnych stronach</h2>
<p>Aby dowiedzieć się jakie priorytety mają poszczególne partie i ich politycy, jakie mają cele i plany, a także jak zamierzają realizować je w Parlamencie Europejskim, warto zapoznać się z ich programami wyborczymi. Zwykle można je znaleźć na stronach internetowych partii, drukowanych materiałach wyborczych kandydatów czy we wpisach na oficjalnych profilach w mediach społecznościowych. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Debaty i wystąpienia publiczne</h2>
<p>Dobrym źródłem wiedzy na temat poglądów poszczególnych kandydatów są debaty polityczne, wywiady i wszelkie wystąpienia publiczne. Warto zwrócić w nich uwagę na to czy opinie i priorytety poszczególnych kandydatów są zgodne z naszymi, a także na prezentowaną znajomość zagadnień europejskich, czy logiczność argumentacji przedstawianych rozwiązań. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Wcześniejsze działania w PE</h2>
<p>Jeśli kandydat zasiadał już w Parlamencie Europejskim, na oficjalnej stronie PE można sprawdzić jego wcześniejsze działania parlamentarne. Można też znaleźć informacje na temat tego, jak dany polityk głosował w poszczególnych sprawach &#8211; parlament Europejski publikuje pełne wyniki głosowań z posiedzeń plenarnych. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Bezpośredni kontakt</h2>
<p>Niektórzy kandydaci organizują spotkania z wyborcami. Można wówczas posłuchać ich na żywo, a czasem także zadawać im pytania. Takie spotkania mogą być dobrą okazją do bliższego poznania osób, na które zamierzamy oddać głos.  <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p>Wielu kandydatów jest też aktywnych w mediach społecznościowych. Zdarza się, że odpowiadają na komentarze zamieszczane pod ich wpisami, więc i tutaj można wejść z nimi w bezpośrednią interakcję. Najpierw należy jednak upewnić się, że mamy do czynienia z prawdziwym profilem danego kandydata. Jeśli ma zaledwie kilka wpisów, publikowane na nim posty mają emocjonalny i sensacyjny wydźwięk, a styl komunikacji różni się od tego, co dana osoba zwykle prezentuje – powinniśmy zachować ostrożność, ponieważ profil może być fałszywy. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<h2>Narzędzia online</h2>
<p>W sieci można znaleźć narzędzia, które umożliwiają porównanie swoich poglądów z programami poszczególnych komitetów wyborczych. Mogą one dostarczyć dodatkowej perspektywy i pomóc w dokonaniu świadomego wyboru. <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p>Narzędziem tego rodzaju jest <a href="https://latarnikwyborczy.pl/" target="_blank" rel="noopener">Latarnik Wyborczy</a> stworzony przez Centrum Edukacji Obywatelskiej. Zawiera ankietę prezentującą 25 stwierdzeń dotyczących kwestii politycznych, społecznych i ekonomicznych, na które wpływ ma Parlament Europejski. Latarnik porównuje nasze odpowiedzi z odpowiedziami komitetów wyborczych i oblicza procentową zgodność. Jest darmowym narzędziem.<span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p>Źródła: <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p><a href="https://europapnews.pap.pl/o-jeden-mandat-do-europarlamentu-ubiega-sie-w-polsce-19-kandydatow">https://europapnews.pap.pl/o-jeden-mandat-do-europarlamentu-ubiega-sie-w-polsce-19-kandydatow</a> <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>
<p><a href="https://latarnikwyborczy.pl/">https://latarnikwyborczy.pl/</a> <span data-ccp-props="{&quot;201341983&quot;:0,&quot;335559739&quot;:160,&quot;335559740&quot;:259}"> </span></p>


<p>W natłoku informacji na temat polityków i ich wyborczych obietnic, wybierajmy wiarygodne źródła wiedzy.</p>


Gdzie szukać informacji o kandydatach do Parlamentu Europejskiego? Postaw na wiarygodne źródła  

<p>Dezinformacja wyborcza stanowi kluczowe wyzwanie dla współczesnych demokracji, zakłócając zdolność wyborców do podejmowania w pełni świadomych decyzji i podważając zaufanie do instytucji publicznych. W przypadku wyborów samorządowych skala i zasięg dezinformacji są bardziej skoncentrowane na poziomie lokalnym. Ponadto tematyka fałszywych przekazów może dotyczyć konkretnych kwestii, specyficznych dla danego regionu. Kolejnym aspektem, charakterystycznym dla wyborów samorządowych, jest również fakt, że dezinformacja może być rozpowszechniana za pośrednictwem zamkniętych, lokalnych grup na platformach społecznościowych, co może utrudniać jej wykrycie i ograniczanie.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>Niniejszy raport skupia się na problemie dezinformacji w kontekście wyborów samorządowych, które odbyły się w Polsce 07.04.2024 roku (I tura) oraz 21.04.2024 roku (II tura). Uzupełniony jest o kwestie wydarzeń okołowyborczych oraz zagrożeń odnotowanych w czasie kampanii wyborczej. Poprzez analizę odnotowanych linii narracyjnych, trendów i mechanizmów rozpowszechniania dezinformacji, raport wyjaśnia sposób funkcjonowania dezinformacji w przestrzeni informacyjnej.</p>
<p>&nbsp;</p>


<p>Podsumowanie zgłoszeń oraz analiza trendów dezinformacyjnych z okresu wyborów samorządowych 2024 r.</p>


Raport z okresu wyborów samorządowych 2024

<p>Rewolucja cyfrowa i dostęp do dużej ilości danych niewątpliwie zmieniły środowisko, w którym żyjemy, a nowe media &#8211; umożliwiły bycie w łączności w sposób właściwie nieograniczony. Infosfera jest też miejscem, w którym manipulacja informacją stała się powszechnym zjawiskiem. Rozpoznawanie tego rodzaju treści w sieci jest procesem ciągłego uczenia się i doskonalenia umiejętności krytycznego myślenia. Ważne jest więc, by umieć dostrzec różne techniki manipulacyjne, weryfikować informacje oraz porównywać je w różnych źródłach przed podjęciem decyzji lub podzieleniem się treściami.</p>
<h3>Filtry bańki informacyjnej</h3>
<p>Algorytmy serwisów społecznościowych często personalizują wyświetlane nam informacje, prezentując nam treści zgodne z naszymi upodobaniami i poglądami. Dotyczy to zarówno przekazów marketingowych, które mają nakłonić nas do zakupu danego produktu lub skorzystania z usługi, jak i informacji istotnych społecznie. Może to również prowadzić, co szczególnie niebezpieczne, do utrwalania określonych zachowań bądź przekonań.</p>
<h4>By ograniczyć wpływ tego zjawiska, warto:</h4>
<p>&#8211; świadomie poszukiwać wiadomości spoza własnej bańki informacyjnej;</p>
<p>&#8211; być otwartym na różnorodne opinie, np. obserwować konta lub media prezentujące poglądy, z którymi się nie utożsamiamy.</p>
<p>Czerpanie informacji z różnych źródeł pomaga nie tylko poszerzyć nasze horyzonty, lecz także lepiej zrozumieć odmienne postawy społeczne.</p>
<h3>Kampanie dezinformacyjne</h3>
<p>Niektóre manipulacje w sieci nie są dziełem pojedynczych osób, ale stanowią zorganizowane kampanie dezinformacyjne, które mają na celu wpływanie na opinię publiczną lub osiągnięcie konkretnych celów politycznych lub społecznych. Ich częścią mogą być również fake newsy, czyli przekazy zawierające zmanipulowane fakty, których celem jest wywołanie jak największego zainteresowania tematem. Takie kampanie mogą być prowadzone przez fałszywe konta społecznościowe, boty lub trolle.</p>
<h3>Dezinformacja w czasie wyborów</h3>
<p>W kontekście wyborów warto szczególnie pamiętać o zjawisku dezinformacji politycznej. Może ona obejmować:</p>
<p>&#8211; fałszywe informacje o kandydatach;</p>
<p>&#8211; fałszywe oskarżenia lub insynuacje, które mają na celu zniechęcenie wyborców do danego kandydata lub partii politycznej.</p>
<h4>Podczas kampanii wyborczej tego typu manipulacje – co pokazują przykłady z różnych innych krajów – z pewnością będą się nasilać. Co zrobić, by im nie ulec?</h4>
<ol>
<li><strong>Sprawdź, czy informacje są potwierdzone przez inne źródła</strong> – aby upewnić się, że są zgodne i rzetelne.</li>
<li><strong>Zwróć uwagę na datę publikacji wpisu lub artykułu</strong> – niektóre materiały mogą być już nieaktualne.</li>
<li><strong>Zweryfikuj, czy przekaz zawiera fakty, czy tylko opinie.</strong></li>
<li><strong>Zastanów się, czy źródło prezentuje tylko jednostronne informacje</strong> – brak różnorodności perspektyw może prowadzić do błędnej interpretacji.</li>
<li><strong>Upewnij się, że źródło prezentuje dowody na swoje twierdzenia</strong> – informacje powinny być oparte na faktach i badaniach, a nie na spekulacjach lub przypuszczeniach.</li>
</ol>
<h3>Manipulacja kontekstem</h3>
<p>Polega na prezentowaniu informacji w taki sposób, który zmienia ich znaczenie lub wprowadza nas w błąd. Manipulatorzy często wybierają fragmenty informacji, które pasują do ich narracji, pomijając istotne fakty.</p>
<h4>Jak rozpoznać manipulację kontekstem?</h4>
<p>&#8211; Sprawdź, czy informacja pochodzi z wiarygodnego źródła;</p>
<p>&#8211; Zwróć uwagę na datę publikacji. Manipulatorzy często sięgają po wiadomości sprzed lat, by uwiarygodnić przekaz propagowany w danym momencie.</p>
<p>&#8211; Spróbuj znaleźć pełną treść, jeśli przekaz zawiera tylko cytat lub fragment wideo.</p>
<p>Również jeśli informacja jest jednostronna i nie uwzględnia innych punktów widzenia, powinna wzbudzić naszą czujność.</p>
<h3>Manipulacja przy materiałach foto/wideo</h3>
<p>W erze cyfrowej łatwo jest manipulować obrazami i nagraniami w celu wprowadzenia nas w błąd, zwłaszcza wykorzystując do tego sztuczną inteligencję. Powszechne dziś w sieci deep fake’i mogą sprawić, że coś wydaje się prawdziwe, podczas gdy w rzeczywistości jest to poddany obróbce materiał.</p>
<p>Deep fakes – filmy, w których obraz i dźwięk zostały zmienione za pomocą narzędzi sztucznej inteligencji najczęściej w taki sposób, że pokazane w nich osoby wypowiadają słowa, których nigdy nie powiedziały, lub robią rzeczy, których nigdy nie zrobiły.</p>
<h4>Jak rozpoznawać deep fake’i?</h4>
<ol>
<li><strong> Zwróć uwagę na jakość wideo. </strong>Weryfikację warto zacząć od pobrania obrazu w wysokiej rozdzielczości. Często dopiero wtedy można zauważyć nieregularności lub widoczne piksele, które mają uniemożliwić odbiorcom zauważenie istotnych szczegółów.</li>
<li><strong>Uważnie wsłuchaj się w nagranie dźwiękowe.</strong> Audio pełne zakłóceń, szumów czy wtrąceń również może być wskazówką, że mamy do czynienia z materiałem zmanipulowanym.</li>
<li><strong>Przyjrzyj się szczegółom</strong>. Jeśli w materiale występują osoby, sprawdź, czy np. głowa jest ułożona naturalnie w stosunku do całego ciała lub czy jej odbicie jest widoczne w szklanym stole, przy którym siedzi. Zdemaskować deep fake&#8217;a może także nienaturalne mruganie (przez to, że większość technologii bazuje na obrazach z otwartymi oczami, mruganie na deep fake&#8217;u może być np. zbyt częste).</li>
<li><strong>Połączenie dźwięku i obrazu.</strong> Zwróć uwagę, czy ruch ust jest zbieżny z dźwiękiem. Jeśli występują w tej sferze jakieś opóźnienia, bardzo możliwe, że ścieżka dźwiękowa i wizualna zostały ze sobą sztucznie połączone.</li>
<li><strong>Oceń montaż.</strong> Nieprawidłowości między obrazami, takie jak: przeskakujące klatki, zmieniający się kolor lub różne kąty padania światła, również mogą wskazywać na to, że wideo to deep fake.</li>
</ol>
<p>Często taka analiza może być pracochłonna, można więc wtedy skorzystać ze stron organizacji fact-checkingowych, którym można zgłosić budzący nasze wątpliwości materiał.</p>
<h3>Manipulacja danymi</h3>
<p>Polega na wybiórczym przedstawianiu, przekształcaniu lub interpretowaniu danych w celu osiągnięcia pożądanych rezultatów. Autorzy publikacji mogą celowo prezentować tylko liczby, które potwierdzają ich tezy, a pomijać te, które im przeczą.</p>
<p>Jak rozpoznać manipulację danymi? Warto sprawdzać ich źródła, analizować metody zbierania i przetwarzania informacji oraz porównywać wyniki z innymi publikacjami.</p>
<h4>O tego rodzaju manipulacji mogą świadczyć:</h4>
<p>&#8211; Dobieranie danych pod tezę,</p>
<p>&#8211; Niereprezentatywne próby badawcze,</p>
<p>&#8211; Stronnicza wizualizacja wyników.</p>
<h3>Przedstawianie opinii jako faktów</h3>
<p>Manipulatorzy często przedstawiają własne opinie jako fakty w celu przekonania innych do swojego punktu widzenia. Z tego powodu unikają konkretów i danych, a swoje twierdzenia opierają na emocjach, opinii lub ogólnikach. Brak potwierdzenia tych przekazów w oficjalnych źródłach powinien wzbudzić naszą czujność. Pamiętajmy, że fakty są niepodważalne, ale opinie na ich temat mogą być subiektywne i nieprawdziwe.</p>
<h3>Podszywanie się pod zaufane instytucje lub osoby</h3>
<p>Podszywanie się pod znane osoby, celebrytów lub instytucje, aby zdobyć zaufanie i wpływ na nasze przekonania, jest częstą techniką manipulacji. Aby się przed nią uchronić, warto sprawdzać oficjalne strony, profile w mediach społecznościowych i weryfikować autentyczność informacji. Należy także zwracać uwagę na szczegóły, którymi mogą różnić się strony czy profile oficjalne od tych, które jedynie za takie się podają.</p>
<h3>Nadmierne wykorzystywanie emocji</h3>
<p>Emocje, takie jak strach, gniew czy radość, mogą być wykorzystywane przeciwko nam, by skłonić nas do reakcji lub podjęcia określonych działań. Autorzy zmanipulowanych przekazów często stymulują nasze emocje, zarówno działając długofalowo i stopniowo, jak i gwałtownie &#8211; jednym wpisem potrafią wzbudzić w nas złość, euforię lub oburzenie. Wszystko to, by osiągnąć własne cele. Przed podjęciem jakichkolwiek działań, warto zachować dystans, nie działać w pośpiechu, analizować informacje i dać sobie dłuższą chwilę na refleksję. Czemu jakiś przekaz aż tak mną wstrząsnął?</p>
<h3>Podsumowanie</h3>
<p>Rozpoznanie manipulacji w sieci wymaga uważności, krytycznego myślenia i zdolności do analizy informacji. Korzystanie z różnych źródeł, sprawdzanie faktów, szukanie informacji w zaufanych mediach i zachowanie zdrowego sceptycyzmu pomaga nam uniknąć manipulacji i podejmować bardziej świadome decyzje w świecie online. Pamiętajmy, że jako użytkownicy internetu mamy również odpowiedzialność dzielenia się rzetelnymi i sprawdzonymi informacjami, aby przeciwdziałać manipulacji i dezinformacji w sieci.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>Źródła:</p>
<ol>
<li>Grycuk A., <em>Fake newsy, trolle, boty i cyborgi w mediach społecznościowych</em>. [w:] Analizy BAS [on-line]. Biuro Analiz Sejmowych, 2021. <a href="https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20152.pdf" target="_blank" rel="noopener">https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20152.pdf</a> [dostęp: 07.07.2023 r.]</li>
<li>Kalsnes B., <em>Fake News</em>. [w:] Oxford Research Encyclopedia of Communication [on-line]. 2018. [dostęp: 30.06.2023 r].</li>
<li>Nowak J. S.,<em> Społeczeństwo informacyjne – geneza i definicje</em>, [w:] <em>Społeczeństwo informacyjne. Krok naprzód, dwa kroki wstecz</em>, red. P. Sienkiewicz, J. S. Nowak, Polskie Towarzystwo Informatyczne – Oddział Górnośląski, Katowice. (<a href="http://delibra.bg.polsl.pl/Content/24702/BCPS_28204_2008_Spoleczenstwo-inform.pdf" target="_blank" rel="noopener">http://delibra.bg.polsl.pl/Content/24702/BCPS_28204_2008_Spoleczenstwo-inform.pdf</a>, dostęp: 30.06.2023 r.</li>
</ol>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>


<p>Skuteczne sposoby na weryfikowanie dezinformacji, fake newsów i deep fake&#8217;ów.</p>


Raport o światowej dezinformacji wyborczej 2024

Osłona kampanii wyborczej. Przeciwdziałanie dezinformacji na przykładzie wybranych kampanii dezinformacyjnych

Raport z okresu wyborów do Parlamentu Europejskiego 2024

Gdzie szukać informacji o kandydatach do Parlamentu Europejskiego? Postaw na wiarygodne źródła

Raport z okresu wyborów samorządowych 2024

Jak rozpoznać manipulację w sieci?